: १४ : आत्मधर्म : अषाड : २४९४ :
राग अने ज्ञानने खरेखर त्यारे ज जुदा जाण्या के ज्यारे रागथी जुदो परिणमे
ने ज्ञानस्वभाव तरफ झूके; आ रीते भेदज्ञान थतांवेंत शुद्धतारूप परिणमन थाय ज छे.
आवुं परिणमन थयुं त्यारे ज मोक्षमार्ग शरू थयो.
* * *
भगवतीचेतना कहो के प्रज्ञाछीणी कहो, तेना वडे बंधनथी जुदो शुद्ध आत्मा
अनुभवाय छे. शुद्ध आत्मा चेतनामात्र वस्तु छे. तेमां राग–द्वेष–मोहादि अशुद्धभावो
एकमेक नथी, पण बंने वच्चे संधि छे–सांधो छे, लक्षणभेद छे. एकक्षेत्रे होवा छतां बंने
एकस्वभावे नथी, बंनेना स्वभाव वच्चे मोटो आंतरो छे. ते आंतरो लक्षमां लईने
प्रज्ञाछीणी एवी पडे छे के अशुद्धताने एकबाजु करीने, शुद्धचेतनावस्तुमां पोते एकाग्र
थाय छे. –आनुं नाम भेदज्ञान, ने आ मोक्षमार्ग.
बंधननुं स्वरूप, बंधनथी छूटवानो उपाय–ए बधाना मात्र विचार कर्या करे–
विकल्प कर्या करे तेथी कांई बंधन छूटे नहि. बंधथी भिन्न एवा शुद्धात्माने जाणीने तेमां
ज्ञानने एकाग्र करतां बंधभावो छूटी जाय छे. तेने माटे उपयोगमां सावधानी जोईए.
रभसात् एटले झडपथी प्रज्ञाछीणी पडे छे–एम कहीने पुरुषार्थनी तीव्रता बतावी छे.
आवुं भेदज्ञान करे ते जीवने निपुण कह्यो छे. बाकी बहारना जाणपणामां निपुणता
बतावे ने अंदरमां रागथी जुदा शुद्धात्मानो अनुभव करतां जो न आवडे तो तेने निपुण
कहेता नथी, ते ठोठ छे, आत्माने बंधनथी छोडाववानी विद्या तेने आवडती नथी.
भाई, आत्मानो शुद्धस्वभाव, अने अशुद्धतारूप बंध ते बंने एकमेक थया नथी
पण वच्चे लक्षणभेदरूप सांध छे, एटले बंनेने जुदा अनुभवी शकाय छे, सूक्ष्म
ज्ञानछीणी वडे तेमने जुदा पाडी शकाय छे. आत्मा अने बंध बंने एवा एकमेक नथी
थई गया के वच्चे ज्ञानछीणी न पेसी थशे; बंने वच्चेनो भेद ज्ञानवडे जाणी शकाय छे;
भेदज्ञानवडे बंनेने भेदी शकाय छे.
जेटला क्षेत्रमां चेतनवस्तु छे, तेटला ज क्षेत्रमां रागादि बंधभावो छे, छतां बंने
वच्चे भावभेदरूप (लक्षणभेदरूप) मोटी तिराड छे. आ रागनो स्वाद आकुळतारूप–
दुःखरूप छे, ने ज्ञाननो स्वाद तो शांत–सुखरूप छे, एम विवेकद्वारा बंनेना स्वादनी
भिन्नता जणाय छे; तीखी प्रज्ञाद्वारा ते बंनेने अत्यंत भिन्न जाणीने ते प्रज्ञा
शुद्धस्वरूपमां पेसीने तेने अनुभवमां ल्ये छे, ने रागादिने जुदा करी नांखे छे.
तीखी प्रज्ञा–तीखुं ज्ञान, एटले रागथी घेराय नहि एवी चेतना; ते अंतरना
चैतन्यस्वभावमां प्रवेशी जाय छे; अत्यंत सावधानी वडे–उपयोगनी जागृति वडे अंदरनी
सूक्ष्मसांधने भेदीने एककोर ज्ञानस्वरूप आत्मा, ने बीजीकोर अज्ञानरूप एवा बंधभावो,
तेमने सर्वथा जुदा करी नांखे छे. बंधभावना कोई अंशने ज्ञानमां रहेवा देती नथी,