: આસો : ૨૪૯૮ આત્મધર્મ : ૧૧ :
તેને તેવી પરમેશ્વરતા પ્રગટે, અને તેમાં ભગવાનનો ઉપકાર છે. ભગવાન તો
ત્રણેલોકના જીવોને અનુગ્રહ કરવા સમર્થ છે,–પછી સામો જીવ કોઈ ન સમજે તો તે
તેનો દોષ છે, અહીં તો કહે છે. કે અહો, અમારા ઉપર તો ભગવાનનો મહાન અનુગ્રહ
છે; અમે સ્વસંવેદનથી આત્માને પ્રત્યક્ષ કર્યો, ને ભગવાને તેમ કરવાનું જ કહ્યું હતું તેથી
ભગવાનનો અમારા ઉપર પરમ અનુગ્રહ થયો, આવો અનુગ્રહ કરનારા ભગવાનને
નમસ્કાર કરું છું.
ભગવાન પોતે તીર્થસ્વરૂપ હોવાથી યોગીઓને તારવાને સમર્થ છે. ભગવાન
પોતે ભવથી તર્યા છે ને જે યોગીઓ જિનસ્વરૂપમાં ઉપયોગને જોડીને ભવથી તરી રહ્યા
છે તેમને તારવાને ભગવાન સમર્થ છે. સ્તુતિકાર કહે છે કે હે ભગવાન! તરવાનો ઉપાય
તો અમે કરીએ ને તમે અમને તારનારા કહેવાઓ–તેમાં તો શું નવાઈ! પરંતુ અમારા
પુરુષાર્થ કર્યાં વગર તમે અમને તારી દ્યો–તો તારનારા ખરા! અમે પુરુષાર્થ કરીએ ને
અમે તરીએ–તેમાં શું આશ્ચર્ય!–એટલે કે ભગવાનને તારનારા કહેવા તે તો નિમિત્તનું
કથન છે. પોતાના સ્વરૂપમાં ઉપયોગને જોડે તેને માટે ભગવાન તારનારા છે. પણ જે
પોતાનો ઉપયોગ નિજસ્વરૂપમાં જોડતો નથી તે પોતે તરતો નથી, ને નિમિત્તપણેય
ભગવાન તેને તારનારા કહેવાતા નથી; ભગવાનને તે ઓળખતોય નથી. અહીં તો
ભગવાનની ઓળખાણપૂર્વકના નમસ્કારની વાત છે,–તેમાં પોતાની ઓળખાણ પણ
ભેગી જ છે. સૌથી પહેલાંં જ ‘સ્વસંવેદનપ્રત્યક્ષ એવો હું’ એમ પોતાના આત્માને
પંચપરમેષ્ઠીની નાતમાં ભેળવીને શરૂઆત કરી છે.
વળી ભગવાન કેવા છે? કે ધર્મકર્તા છે; ધર્મ એટલે શુદ્ધ સ્વરૂપપરિણતિ–તેના
કર્તા છે. પોતાના આત્માની શુદ્ધપરિણતિના કર્તા છે; ને બીજા જીવોને પણ તેવી
શુદ્ધપરિણતિરૂપ ધર્મનો ઉપદેશ દીધો છે. તે ભગવાન પરમ ભટ્ટારક છે, કેવળજ્ઞાનરૂપી
સૂર્યનું તેજ જેમને ખીલી ગયું છે, તે કેવળી ભગવાનને ભટ્ટારક કહેવાય છે. વળી
ભગવાન વર્દ્ધમાન મહા દેવાધિદેવ છે, પરમેશ્વર છે, પરમપૂજ્ય છે; અને તેમનું
નામગ્રહણ પણ સારું છે. ‘વર્દ્ધમાન’ એવું ખાસ નામ લઈને કુંદકુંદાચાર્યદેવે નમસ્કાર
કર્યાં છે. અહો, ભગવાનનું નામગ્રહણ પણ સારૂં છે–પણ અંદર ભાવભાસન સહિતની
વાત છે. આ રીતે ભગવાનને ઓળખીને, વર્તમાન તીર્થના નાયક શ્રી વર્દ્ધમાનદેવને
નમસ્કાર કરું છું.
ત્યારપછી, ભૂતકાળમાં થયેલા સર્વ તીર્થંકરોને તથા સિદ્ધોને જ્ઞાનમાં લઈને
નમસ્કાર કરરું છું– –કેવા છે તે તીર્થંકરો અને સિદ્ધો?–કે શુદ્ધ દર્શનજ્ઞાનસ્વભાવને
પામેલા છે. જુઓ, પોતે પણ દર્શનજ્ઞાનસ્વભાવરૂપ છે એવું સ્વસંવેદન કર્યું છે અને જેને
નમસ્કાર કરું છું તેઓ પણ શુદ્ધ દર્શનજ્ઞાનસ્વરૂપ છે–એમ ઓળખાણ કરીને નમસ્કાર
કર્યાં છે. વળી પરમશુદ્ધઉપયોગભૂમિકા જેમણે પ્રાપ્ત કરી છે એવા આચાર્ય