: કારતક : ૨૪૯પ આત્મધર્મ : ૨પ :
પદાર્થોને રાગ–દ્વેષ વગર પ્રકાશે જ છે, પણ તેને કરતો કે ભોગવતો નથી, એવો જ એનો
પ્રકાશકસ્વભાવ છે; તેમ જ્ઞાનસૂર્ય–આત્મા પણ પોતાના ચૈતન્યકિરણો વડે
શુભાશુભકર્મના ઉદયને કે નિર્જરાને, બંધને કે મોક્ષને જાણે જ છે, પણ તેને કરવા–
ભોગવવાનો તેનો સ્વભાવ નથી. જ્ઞાન તો જ્ઞાનપણે જ રહે છે. જ્ઞાનનું જ્ઞાનપણું પોતાથી
જ છે. કર્મની જે અવસ્થા થાય તેને તે જાણે છે. આવો જ્ઞાનસ્વભાવી આત્મા છે–તેને
જાણીને તે જ્ઞાનસ્વભાવની ભાવના કરવી એવો ઉપદેશ છે.
[ક્રમશ:]
ગુરુદેવ કહે છે કે––
આત્મા તે અતીન્દ્રિય–
આનંદનું ઝાડ છે. સમ્યગ્દર્શનથી
માંડીને કેવળજ્ઞાન સુધી જે
આનંદદાયી ફળ છે તે આ અતીન્દ્રિય
ચૈતન્ય–ઝાડમાં પાકે છે.
બધી ઋતુમાં મીઠાં ફળ આપે
એવું અતીન્દ્રિય આનંદનું ઝાડ
આત્મા જ છે. સર્વ શોકને હરનારું
અશોકવૃક્ષ પણ તે જ છે.