ઊભો રહેતો, પણ ગુણ–પર્યાયોને અંદર સંકેલીને અભેદ આત્માને જાણે છે; ત્યાં
નિર્વિકલ્પ ચૈતન્યસ્વભાવના અનુભવ સહિત સમ્યગ્દર્શન થાય છે.
છે. આ ઉપાય વડે સમ્યગ્દર્શન થાય જ.
તેની ચમક કેવી છે,–એ બધા પડખાંનો વિચાર હારનું સ્વરૂપ નક્કી કરવા માટે કરે છે,
પણ પછી હાર ખરીદ કરીને, જ્યારે તે પહેરે છે ત્યારે મોતી વગેરેના વિચારને છોડીને
કેવળ હાર પહેર્યાનું સુખ ભોગવે છે; તેમ ચૈતન્યના ચિંતામણિનો સાચો હાર એવો આ
આત્મા; તેનો જે અનુભવ કરવા માંગે છે તે જીવ પ્રથમ તો તેનાં ગુણો તથા પર્યાયોનો
વિચાર કરે છે; મારું દ્રવ્ય કેવું? કે અરિહંત ભગવાન જેવું; જડથી ભિન્ન, રાગથી ભિન્ન;
મારામાં ગુણો કેટલા? તે ગુણોનું કાર્ય શું? તેનો કાળ કેટલો? કે ત્રિકાળ. તેનું પરિણમન
તે પર્યાય. આમ દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયના બધા પડખાંનો વિચાર કરીને આત્માનું સ્વરૂપ
નક્કી કરે છે. પણ પછી તેના વિચારમાં જ રોકાઈ રહેતો નથી, પરંતુ પર્યાયોને આત્મામાં
જ અંતર્ગત કરીને સમાવી દે છે, ને ગુણોના ભેદનું પણ લક્ષ છોડીને, એક અભેદરૂપ
આત્માને શુદ્ધપણે અનુભવમાં લ્યે છે, ત્યારે તો તે અનુભવનો આનંદ જ છે; ભેદના
વિકલ્પો તે વખતે નથી. આવી દશા થાય ત્યારે સમ્યગ્દર્શન થયું કહેવાય; ત્યારે મોહનો
નાશ થાય છે.–આ મોહને જીતવાની રીત છે.
કરીને જગત સમક્ષ તેનો ઉપાય ખુલ્લો કર્યો છે; સન્તોએ શુદ્ધાત્માના અનુભવની રીત
બતાવીને જગત ઉપર મોટો ઉપકાર કર્યો છે...મોક્ષમાર્ગને જીવંત રાખ્યો છે.