પં. બુધજનરચિત છહઢાળા –પ્રથમ ઢાલ–
(સોરઠા)
સર્વ દ્રવ્યમેં સાર આતમકો હિતકાર હૈ,
નમોં તાહિ ચિત્તધાર નિત્ય નિરંજન જાનકે.
(પં. બુધજનજીએ આ પહેલી ઢાળમાં ૧૨ ગાથા દ્વારા બાર ભાવના વર્ણવી છે,
ને પં. દૌલતરામજીએ બારભાવનાનું વર્ણન પાંચમી ઢાળમાં કર્યું છે, દૌલતરામજીએ
પહેલી ઢાળમાં જે સંસારદુઃખવર્ણન કર્યું છે તે વર્ણન બુધજનજીની બીજી ઢાળમાં છે.)
(ચૌપાઈ)
આયુ ઘટે તેરી દિનરાત, હો નિશ્ચિન્ત રહો ક્યોં ભ્રાત।
યૌવન–તન–ધન–કિંકર–નારિ, હૈં સબ જલબુદબુદ ઉનહારિ।। ૧।।
પૂરે આયુ બઢે ક્ષણ નાહિં, દિયેં કોટિ ધન તીરથ માહિં।
ઈન્દ્ર–ચક્રપતિ ભી ક્યા કરેં, આયુ અન્તપર તે ભી મરેં।। ૨।।
યોં સંસાર અસાર મહાન, સાર આપમેં આપા જાન।
સુખસે દુઃખ દુઃખસે સુખ હોય, સમતા ચારોં ગતિ નહિ કોય।। ૩।।
અનંતકાલ ગતિગતિ દુઃખ લહ્યો, બાકી કાલ અનંતા કહો।
સદા અકેલા ચેતન એક, તોમાંહી ગુણ બસત અનેક।। ૪।।
તૂ ન કિસીકા તેરા ન કોઈ, તેરા દુઃખ–સુખ તોકો હોઈ।
યાસે તુઝકો તૂ ઉર ધાર, પરદ્રવ્યોંસે મોહ નિવાર।। પ।।
હાડ–માંસ–તન લપટા ચામ, રુધિર મૂત્ર–મલ પૂરિત ધામ।
સોભી થિર ન રહે ક્ષય હોઈ, યાકો તજે મિલે શિવ લોઈ।। ૬।।
હિત–અનહિત તનકુલજનમાહિં, ખોટી બાનિ હરો ક્યોં નાહિં।
યાસે પુદગલકર્મ નિયોગ, પ્રણમે દાયક સુખ દુઃખ રોગ।। ૭।।
પાંચો ઈન્દ્રિનકા તજ ફૈલ, ચિત્તનિરોધ લાગ શિવગૈલ।
તુઝમેં તેરી તૂ કર સૈલ, રહો કહા હો કોલ્હૂબેલ।। ૮।।
તજ કષાય મનકી ચલ ચાલ, ધ્યાવો અપના રૂપ રસાલ।
ઝંડે કર્મબંધન દુઃખદાન, બહુરિ પ્રકાશે કેવલજ્ઞાન।। ૯।।
તેરા જન્મ હુઆ નહીં જહાં, ઐસા કોઈ ક્ષેત્ર સો કહાં।
યાહી જન્મભૂમિ કા રચો, ચલો નિકલ તો વિધિસે બચો।। ૧૦।।
સબ વ્યવહારક્રિયાકા જ્ઞાન, ભયો અનંત વાર પ્રધાન।
નિપટ કઠિન અપની પહિચાન, તાકો પાવત હોય કલ્યાણ।। ૧૧।।
ધર્મ સ્વભાવ આપ શ્રદ્ધાન, ધર્મ ન શીલ ન ન્હૌન ન દાન।
બુધજન ગુરુકી શીખ વિચાર, ગ્રહો ધર્મ આપન નિર્ધાર।। ૧૨।।