* શ્રી કહાન–રત્નચિંતામણિ–જયંતિમહોત્સવ વિશેષાંક *
: વૈશાખ : ૨૪૯પ આત્મધર્મ : ૯ :
અધ્યાત્મસંત શ્રી કાનજીસ્વામી
[જીવન પરિચય] [લે: હિંમતલાલ જે શાહ]
જેમની ૮૦ મી જન્મજયંતિનો રત્નચિંતામણિ–મહોત્સવ
હમણાં જ મુંબઈનગરીમાં અત્યંત ઉલ્લાસપૂર્વક ઉજવાયો એવા
પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવનો જીવન પરિચય ભાવભીની શૈલીથી
આત્મધર્મમાં પહેલી જ વાર પ્રગટ કરતાં આનંદ થાય છે.
ગુરુદેવના પવિત્ર જીવનનાં ગુણગાન એ જ એમના પ્રત્યેની
ઉપકાર–અંજલિ છે. ગુરુદેવનું જીવન આપણને સત્ અને સંત
બંને પ્રત્યે પરમ બહુમાન જગાડીને આત્માર્થિતાનું પોષણ
કરે છે. (–સંપાદક)
જન્મ અને બાલ્યકાળ
પરમ પૂજ્ય અધ્યાત્મસંત શ્રી કાનજીસ્વામીનો શુભ જન્મ વિ. સં. ૧૯૪૬ ના
વૈશાખ સુદ બીજ ને રવિવારના દિવસે કાઠિયાવાડના ઉમરાળા ગામમાં સ્થાનકવાસી
જૈન સંપ્રદાયમાં થયો હતો. તેઓશ્રીના માતુશ્રીનું નામ ઉજમબાઈ અને પિતાશ્રીનું નામ
મોતીચંદભાઈ હતું જ્ઞાતિએ તેઓ દશા શ્રીમાળી વણિક હતા. બાળવયમાં તેઓશ્રીના
વિશે કોઈ જોષીએ કહ્યું હતું કે આ કોઈ મહાપુરુષ થશે. બાળપણથી જ તેઓશ્રીના મુખ
પર વૈરાગ્યની સૌમ્યતા અને નેત્રોમાં બુદ્ધિ ને વીર્યનું તેજ દેખાતું. તેઓશ્રીએ
ઉમરાળાની નિશાળમાં અભ્યાસ કર્યો હતો. જોકે નિશાળમાં તેમ જ જૈનશાળામાં
તેઓશ્રી પ્રાય; પ્રથમ નંબર રાખતા તોપણ નિશાળમાં અપાતા વ્યાવહારિક જ્ઞાનથી
તેમના ચિત્તને સંતોષ થતો નહિ અને તેમને ઊંડે ઊંડે એમ રહ્યા કરતું કે ‘હું જેની
શોધમાં છું તે આ નથી.’ કોઈ કોઈ વાર આ દુઃખ તીવ્રતા ધારણ કરતું; અને એક વાર
તો, માતાથી વિખૂટા પડેલા બાળકની જેમ, તે બાળ–મહાત્મા સત્ના વિયોગે ખૂબ રડ્યા
હતા.
ધંધામાં જોડાણ છતાં વૈરાગ્યની જાગૃતિ
નાની વયમાં જ માતાપિતા કાળધર્મ પામવાથી તેઓશ્રી આજીવિકા અર્થે તેમના
મોટા ભાઈ ખુશાલભાઈ સાથે પાલેજમાં ચાલુ દુકાનમાં જોડાયા. ધીમે ધીમે