છે. તેને ‘અલિંગગ્રહણ’ કહેવાય છે. આ રીતે અલિંગગ્રહણના અર્થમાં અતીન્દ્રિય
જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા પ્રાપ્ત થાય છે.
આત્મા જણાય છે. આવા જ્ઞાનમાં રાગની અપેક્ષા નથી. પરની ઓશીયાળવાળું જ્ઞાન
આત્માને જાણી ન શકે. સ્વાધીન જ્ઞાનસ્વભાવવાળો આત્મા છે, તેને જાણવામાં પરનું
અવલંબન નથી. આવા અતીન્દ્રિય આત્માને લક્ષમાં લેતાં બહારના જાણપણાનો ગર્વ ઊડી
જાય. ભાઈ, બહારના જાણપણાનો મહિમા છૂટશે ત્યારે આ અતીન્દ્રિયવસ્તુ હાથમાં
આવશે. આત્મારૂપ થઈને આત્માને જો. ઈંદ્રિયરૂપ થઈને આત્મા નથી જોવાતો. એકવાર
ઈંદ્રિયાતીત થઈને સ્વસન્મુખ થા, એટલે અતીન્દ્રિય જ્ઞાનરૂપ થા. ‘હું ઈન્દ્રિયવડે જાણનાર
છું’ એમ માનનાર આત્માના પરમાર્થ સ્વરૂપને ઓળખી શકતો નથી.
‘ઈંદ્રિયો મારા જ્ઞાનનું સાધન’ એમ માનનારે આત્માને ઈંદ્રિયોથી ભિન્ન જાણ્યો જ
નથી. આત્મા સ્વયં અતીન્દ્રિય જ્ઞાનસ્વરૂપ છે. તેને ઈંદ્રિયોનું સાધન કેવું? આત્મા એવો
સ્થૂળ પદાર્થ નથી કે ઈંદ્રિયજ્ઞાનવડે ગ્રાહ્ય થઈ જાય. ભાઈ, તારે સમ્યગ્દર્શન કરવું હોય
એટલે કે સાચો આત્મા અનુભવમાં લેવો હોય તો અતીન્દ્રિય ઉપયોગપણે અંદરમાં તારા
આત્માને દેખ. બહારની ઈંદ્રિયો તો જડ–અચેતન–પુદ્ગલની રચના, ને તે ઈન્દ્રિય
તરફના જ્ઞાનને પણ એકવાર ભૂલી જા! ને જ્ઞાનને અંતર્મુખ કરીને તારા આત્માને
સ્વજ્ઞેય બનાવ! આત્માને સ્વજ્ઞેય બનાવતાં જ અતીન્દ્રિય આનંદ અનુભવાય છે.
આત્માને સ્વજ્ઞેય બનાવવાની તાકાત ઈંદ્રિયજ્ઞાનમાં નથી, એટલે કે રાગથી કે
વ્યવહારના અવલંબનથી આત્મા જણાતો નથી. જે બુદ્ધિ આત્મામાં ન જોડાય, ને એકલા
બહારમાં –ઈંદ્રિયજ્ઞાનમાં જ ભમે તેને તો શાસ્ત્રો દુર્બુદ્ધિ કહે છે. ઉપયોગ તારો ને ભમે
પરમાં–એને તો સાચો જીવ કોણ કહે? આત્મા તરફ વળીને જે પોતે પોતાને જાણે તે જ
આત્માનો ખરો ઉપયોગ છે, ને તેને જ આત્મા કહીએ છીએ.