Atmadharma magazine - Ank 308a
(Year 26 - Vir Nirvana Samvat 2495, A.D. 1969).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 5 of 44

background image
: પ્ર. અષાડ : ૨૪૯પ આત્મધર્મ : ૩ :
શરીરાદિને વ્યવહારથી એટલે કે અશુદ્ધનયથી આત્માના કહ્યા ત્યાં તે વ્યવહારમાં
જ મોહિત થયેલો અજ્ઞાની શરીર તે મારું ને હું તેનો સ્વામી, હું તેનો કર્તા–એમ માની
બેઠો. અને તેની જ ઉપલબ્ધિમાં રોકાઈ ગયો. કેમકે જેને પોતાનું માને તેની જ
ઉપલબ્ધિમાં રોકાય. જ્ઞાની તો જાણે છે કે મારે માટે સદા રહેનાર એવો મારો શુદ્ધઆત્મા
જ ધુ્રવ છે, ને તેથી તે જ અનુભવમાં લેવા યોગ્ય છે. શુદ્ધ ઉપયોગરૂપે પરિણમેલો એવો
મારો ધુ્રવઆત્મા જ મારે અનુભવવા યોગ્ય છે, એના સિવાયનું બીજું બધું મારામાં
અસત્ છે. સંયોગરૂપે તે ભલે હો, પણ હું તેને મારાપણે જરા પણ અનુભવતો નથી.
ધર્મી જાણે છે કે હું જ્ઞાનાત્મક છું, દર્શનસ્વરૂપ છું, અતીન્દ્રિય મહાન પદાર્થ છું,
ધુ્રવ છું, અચળ છું અને શુદ્ધ છું. –આવા મારા આત્માને જ હું અનુભવું છું.
શુદ્ધ આત્મા સત્ અને અહેતુક છે, તેના સ્વભાવની સત્તામાં કોઈ હેતુ નથી,
સ્વત; સિદ્ધ અનાદિઅનંત સત્ છે. આવો શુદ્ધઆત્મા જ આત્માને ધુ્રવ છે, બીજું કાંઈ
આ આત્માને માટે ધુ્રવ નથી. સંયોગો તો બધા અધુ્રવ છે, ને પરતઃસિદ્ધ છે. કેમકે
કર્મોદય વગેરે બાહ્ય કારણો વડે સંયોગ આવે છે, તે કાંઈ આત્મા સાથે કાયમ રહેનારા
નથી એટલે ધુ્રવ નથી. શુદ્ધ આત્મા જ ધુ્રવ છે, ને તેથી તે જ ઉપલબ્ધ કરવા યોગ્ય છે, તે
જ શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–રમણતા કરવા યોગ્ય છે. અધુ્રવ એવા અન્ય સંયોગથી શું પ્રયોજન છે?
જુઓ, અહીં સંયોગને અધુ્રવ કહેતાં તેમાં પાપ અને પુણ્ય બંનેનું ફળ આવી ગયું,
પુણ્યનું ફળ પણ અધુ્રવ છે. સમવસરણનો સંયોગ પણ આત્માને માટે અધુ્રવ છે. તેના
આશ્રયે કલ્યાણ થતું નથી. પોતાના ધુ્રવ આત્માના આશ્રયે જ કલ્યાણ થાય છે, કેમકે તે
શુદ્ધ છે.
આત્માને શુદ્ધપણાને કારણે ધુ્રવપણું કહ્યું; હવે તેને શુદ્ધપણું કેમ છે? તો કહે છે કે
એકપણું હોવાથી તેને શુદ્ધપણું છે. પરથી ભિન્નપણું અને સ્વથી અભિન્નપણું–એવા
એકત્વને લીધે આત્માને શુદ્ધતા છે ને શુદ્ધતા હોવાથી ધુ્રવતા છે, ધુ્રવતા હોવાથી તે જ
આશ્રય કરવા યોગ્ય છે. તેના જ આશ્રયે પરમ સુખનો અનુભવ થાય છે.
* ધુ્રવપણાને લીધે આશ્રય કરવા યોગ્ય કહ્યો.
* શુદ્ધપણાને કારણે ધુ્રવ કહ્યો.