Atmadharma magazine - Ank 311
(Year 26 - Vir Nirvana Samvat 2495, A.D. 1969).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 18 of 40

background image
: ૧૨ : આત્મધર્મ : ભાદરવો : ૨૪૯પ
જ્ઞાનસ્વભાવી આત્મા એટલે સર્વજ્ઞસ્વભાવી આત્મા.
સર્વજ્ઞસ્વભાવી આત્મા એટલે મુક્તસ્વરૂપ આત્મા.
તેનાથી વિરુદ્ધ શુભ–અશુભભાવો તે બંધભાવો.
(સમયસાર ગા. ૧૬૦ ઉપર પ્રવચનમાંથી : શ્રાવણ વદ બીજ)
ત્મા પોતે જ્ઞાન છે એટલે કે સર્વજ્ઞસ્વભાવી છે; સર્વજ્ઞસ્વભાવ કહો કે
મુક્તસ્વભાવ કહો. આવો સ્વભાવ હોવા છતાં, પોતાના પુરુષાર્થના અપરાધથી પુણ્ય–
પાપરૂપ કર્મમેલથી તે અવરાયો છે તેથી તે સર્વને જાણનારા એવા પોતાના આત્માને
અનુભવતો નથી. શુભ–અશુભ કર્મને જ્ઞાનથી ભિન્ન ન જાણતાં જ્ઞાન સાથે એકમેક
અનુભવે છે. એટલે ભિન્ન જ્ઞાનને (એકલા જ્ઞાનને, સર્વજ્ઞસ્વભાવને) તે જાણતો નથી.
આથી એમ સમજાવ્યું કે જે શુભાશુભભાવો છે તે જ્ઞાનથી વિરુદ્ધ છે; જ્ઞાન તો અબંધ
સ્વરૂપ છે, ને પુણ્ય–પાપ બંને બંધસ્વરૂપ છે, મુક્તસ્વરૂપ જ્ઞાન, અને બંધસ્વરૂપ
શુભાશુભભાવો, –તેમને એકતા કેમ હોય? જે શુભ–અશુભ બંધભાવના કર્તાપણામાં
રોકાય છે તે પોતાના મુક્તસ્વરૂપને ભૂલી જાય છે.
સર્વ જ્ઞેયોને જાણનાર એવો પોતાનો સર્વજ્ઞસ્વભાવી આત્મા, તેને તો અજ્ઞાની
અનુભવતો નથી, માત્ર રાગને અનુભવે છે, બંધને અનુભવે છે, બંધન રહિત
મુક્તસ્વરૂપને અનુભવતો નથી–જાણતો નથી.
શુદ્ધનયથી આત્મા મુક્તસ્વરૂપ છે; મોક્ષ થવો તે પર્યાયમાં છે. શુદ્ધનયથી
મુક્તસ્વરૂપ આત્મા સર્વજ્ઞસ્વભાવી છે, તેમાં શુભ–અશુભ બંધભાવો નથી. કર્મબંધરૂપ
મલિનતા તેમાં નથી. અહો, આવા શુદ્ધસ્વરૂપને સાધીને સંતો નિજસ્વરૂપમાં સમાય છે.–
હમ પરદેશી પંથી સાધુજી....
આ રે દેશકે નાંહીં રે.....
નિજ સ્વરૂપનું સાધન કરીને,
જાશું સ્વરૂપ–સ્વદેશ જો..... હમ