: ૧૬ : આત્મધર્મ : ભાદરવો : ૨૪૯પ
પં. બુધજનરચિત છહઢાળા * (છઠ્ઠી ઢાળ)
આ પહેલાંની પાંચ ઢાળ અનુક્રમે આત્મધર્મ અંક ૩૦૪, ૩૦૬,
૩૦૮A, ૩૦૯ અને ૩૧૦ માં અર્થ સહિત આપી ગયા છીએ. આ
છઠ્ઠી ઢાળમાં મુનિદશા તથા કેવળજ્ઞાન અને મોક્ષ પામવાનું વર્ણન
કર્યું છે, અને આવો મનુષ્યઅવતાર પામીને કરોડો ઉપાયે પણ
જિનધર્મની ઉપાસના કરવાની પ્રેરણા આપી છે.
(રોલા છંદ)
અથિર ધ્યાય પર્યાય,
ભોગસે હોય ઉદાસી,
નિત્ય નિરંજન જ્યોતિ,
આત્મા ઘટમેં ભાસી;
સુત–દારાદિ બુલાય,
સર્વસે મોહ નિવારા,
ત્યાગ નગ્ન ધન ધામ,
વાસ વન બીચ વિચારા.ાા૧ાા
ભૂષણ વસન ઉતાર,
નગ્ન હો આતમ ચીહ્ના,
ગુરુ તટ દીક્ષા ધાર,
શીશ કચલુંચ જુ કિના;
ત્રસ–થાવરકા ઘાત ત્યાગ,
મન–વચ–તન–લીના,
ઝૂઠ વચ પરિહાર,
ગ્રહે નહીં જલ બિન દીના.ાા૨ાા
ચેતન–જડ ત્રિય ભોગત
જો ભવભવ દુઃખકારા;
અહિં–કંચુકી જ્યોં તજત,
ચિત્તસે પરિગ્રહ ડારા;
(અર્થ)
(૧) સમ્યગ્દ્રષ્ટિને નિત્ય નિરંજન
ચૈતન્યજ્યોતિ સ્વરૂપ આત્મા પોતાના
અંતરમાં ભાસ્યો છે; તે દેહપર્યાયને
અસ્થિર સમજીને સંસાર–ભોગોથી
ઉદાસીન થાય છે; સ્ત્રી–પુત્રાદિને
સંબોધન કરીને તે બધા પ્રત્યેનો મોહ
છોડે છે અને નગર–ધન–ધામ વગેરે
પરિગ્રહ છોડીને વન વચ્ચે વાસ કરવાનું
વિચારે છે.
(૨) પછી શ્રી ગુરુ પાસે જઈ સમસ્ત
આભૂષણ અને વસ્ત્ર ઉતારી નગ્ન થઈ
દીક્ષા ધારણ કરી કેશલોચ કરી,
આત્મધ્યાનમાં મગ્ન થાય છે. સમસ્ત
ત્રસ–સ્થાવર જીવોની હિંસાનો મન–
વચન–કાયાથી ત્યાગ કરે છે,
મિથ્યાવચનનો પણ ત્યાગ કરે છે, અને
વગર દીધેલું પાણી પણ લેતા નથી.
(૩) વળી ચેતન કે જડ (ચિતરેલી)
સ્ત્રી–કે જેનો ઉપભોગ ભવોભવમાં
દુઃખકારી છે તે સર્પની કાંચળી જેમ
છોડયો, તેમજ ચિત્તમાં નિર્મમ થઈને
પરિગ્રહ પણ છોડયો; મન–