: ૨૨ : આત્મધર્મ : ભાદરવો : ૨૪૯પ
૩૧૩. જડનો કર્તા કોણ હોય?
જે જડ હોય તે.
૩૧૪. અજ્ઞાન દશામાં શું હતું?
अपनेको आप भूलके हैरान हो गया।
૩૧પ. સાચું જ્ઞાન થતાં શું થયું?
अपने को आप जानके आनंदी होय
गया।
૩૧૬. જીવ અને શરીર વચ્ચે શું છે?
અત્યંત અભાવ.
૩૧૭. આસ્રવને ઓળખવામાં અજ્ઞાની શું
ભૂલ કરે છે?
રાગાદિક દુઃખ દેનારા હોવા છતાં તેને
સુખરૂપ સમજીને સેવે છે.
૩૧૮. મરણનો ભય ક્યારે મટે?
અવિનાશી ચૈતન્યદ્રવ્યને જ પોતાનું
સમજે ત્યારે.
૩૧૯. સૌથી પહેલાં શું શીખવું?
‘હું જીવ છું’ શરીર હું નથી. –એમ શીખવું.
૩૨૦. ખોરાક વગર આત્મા જીવે?
હા; જો ખાય તો મરી જાય; કેમકે જડ
ખોરાકને આત્મા ખાય તો આત્મા જડ
થઈ જાય, એટલે મરી જાય.
૩૨૧. તો આત્મા શેનાથી જીવે છે?
આત્મા પોતાના ચેતનભાવથી જ સદા
જીવે છે.
૩૨૨. દેહ આવે ને જાય ત્યાં આત્મા શું કરે?
દેહ આવે ને જાય તેને આત્મા જાણે, પણ
પોતે દેહરૂપ થાય નહિ.
૩૨૩. દેહથી જુદો આત્મા કેમ દેખાતો નથી?
દેહબુદ્ધિ ઘૂંટાઈ ગઈ છે તેથી.
૩૨૪. દેહથી જુદો આત્મા ક્યારે દેખાય?
બંનેના ભિન્ન ભિન્ન લક્ષણને ઓળખે ત્યારે.
૩૨પ. આત્મા અને શરીર–એ બંને કદી
એક થાય?
ના; એકપણું પામે નહીં, ત્રણેકાળ
દ્વયભાવ.
૩૨૬. અત્યારે આત્મા ને શરીર જુદા કે ભેગા?
જુદા; આત્મા ચેતન ને શરીર જડ.
૩૨૭. ધર્મીની ઋદ્ધિ કેવી છે?
ધર્મી જાણે છે કે આ બહારની ઋદ્ધિ
અમારી નહિ, અનંત ગુણસમ્પન્ન
ચૈતન્યઋદ્ધિ તે જ અમારી ઋદ્ધિ છે.
૩૨૮. આત્માને અવયવો હોય?
હા; આત્માને જ્ઞાન–દર્શન–સુખ વગેરે
અનંત અવયવો છે.
૩૨૯. શુભ ને અશુભ બંને ભાવો કેવા છે?
બંને અનાત્મભાવ છે, બનેમાં દુઃખ છે.
૩૩૦. પુણ્યફળમાં જે સુખ માને તેને શું
થાય છે?
તે મોહની પુષ્ટિથી સંસારમાં રખડે છે
ને દુઃખી થાય છે.
૩૩૧. શુભરાગથી સ્વર્ગ તો મળે છે–છતાં
તેમાં દુઃખ?
હા; સ્વર્ગ મળવાથી કાંઈ આત્માને સુખ
નથી મળી જતું. સ્વર્ગના પદાર્થો ભોગવવા
તે પણ આકુળતા ને દુઃખ જ છે.
૩૩૨. તો સુખ શેમાં છે?
શુભ–અશુભ બંનેથી પાર ચૈતન્ય
ભાવનું વેદન તે જ સુખ છે.
૩૩૩. આત્માનું નિજરૂપ કેવું છે?
નિજરૂપ તો દેહ અને રાગ બંનેથી પાર,
ચેતનરૂપ છે.