ને ઉદય કર્મવિપાકરૂપ તે તત્ત્વજ્ઞાયક છોડતો. (૨૦૦)
ત્યાગરૂપ છે. આમ સ્વભાવ અને પરભાવની અત્યંત ભિન્નતાના વિવેકવડે આત્માનો
અનુભવ થાય છે. આવા અનુભવને પુષ્ટ કરતો ધર્મી જીવ કર્મના વિપાકરૂપ સમસ્ત
પરભાવોને છોડે છે. આ રીતે તે નિયમથી જ્ઞાન વૈરાગ્યસમ્પન્ન હોય છે.
તેનાથી અત્યંત વિરક્તિ થઈ તે વૈરાગ્ય; આવા જ્ઞાન–વૈરાગ્ય તે સમ્યગ્દ્રષ્ટિનું ચિહ્ન છે;
ને તે જ નિર્જરાનું કારણ છે. જ્ઞાન બંધનું કારણ કેમ હોય? અને જ્યાં વૈરાગ્ય હોય ત્યાં
બંધન કેમ થાય? રાગમાં રક્ત એવો અજ્ઞાની જીવ જ બંધાય છે.–૧પ૦ મી ગાથામાં
આચાર્યદેવ એ વાત કરી છે કે–
એ જિનતણો ઉપદેશ; તેથી ન રાચ તું કર્મોવિષે.
ભૂલીને શુભાશુભ રાગમાં જે રાચે છે તે કર્મોથી બંધાય છે.
છે, તેમાં તન્મયતા માને છે, તેને મિથ્યાશ્રદ્ધા–મિથ્યાજ્ઞાન–મિથ્યા આચરણરૂપ ત્રિદોષનો
મોટો રોગ થયો છે; પોતાનું સ્વતત્ત્વ શું છે તેની તેને ખબર નથી. ધર્મી તો સ્વસન્મુખ
થઈને, સ્વભાવનું ગ્રહણ અને પરભાવના ત્યાગવડે પોતાના શુદ્ધ સ્વતત્ત્વને જાણે છે,
એટલે કે અનુભવે છે. રાગાદિ પરભાવોને જે પોતાના સ્વભાવથી જુદા પણ ન જાણે તેને
પરભાવનો ત્યાગ કેવો? ને પરભાવના ત્યાગ વગર સ્વભાવનું ગ્રહણ કેવું? સ્વભાવના
ગ્રહણ વગર ધર્મ કેવો? રાગનો હું કર્તા, શુભરાગથી મને