Atmadharma magazine - Ank 313
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 20 of 49

background image
: કારતક : ૨૪૯૬ : ૧૭ :
‘आनंदामृत–नित्यभोजि’ એટલે કે જ્ઞાનીનું જ્ઞાન સદાય પોતાના આનંદરૂપી અમૃતનું
ભોજન કરનારું છે.–એ સિવાય રાગનો કે પુદ્ગલનો ભોગવટો જ્ઞાનમાં કદી નથી.
આ રીતે જ્ઞાનીનું જીવન જ્ઞાનમય છે, રાગમય કે પુદ્ગલમય નથી. પોતાના જ્ઞાન
ને આનંદના સ્વાદ વડે જ્ઞાની જીવે છે; તેમાં ઈચ્છાનો કે ખોરાકનો અભાવ છે, માટે તેના
વગર જ જ્ઞાની જીવે છે.–આવું જ્ઞાનીનું જીવન છે, આવી અંર્તદશા વડે જ જ્ઞાની
ઓળખાય છે.
જ્ઞાની ચૈતન્યરસનું પાન કરે છે, જડનું નહીં
– (સમયસાર ગા. ૨૧૩) –
‘દૂધ–પાણી–ઠંડા પીણાં–શેરડીનો રસ વગેરે પાન, તેને ધર્મી ઈચ્છતો નથી’ એટલે
શું? કે જેણે ચૈતન્યના નિર્વિકલ્પ આનંદરસનું પાન કર્યું છે તે પોતાના જ્ઞાનરસમાં
ઈચ્છાને કે બહારનાં પીણાંને ભેળવતો નથી. હું તો જ્ઞાનરસ છું; જડના રસ મારામાં
નથી, ને તે તરફના રાગરૂપ ઈચ્છા, તે રાગનો રસ પણ મારા ચૈતન્યરસમાં નથી.–આમ
ચૈતન્યરસપણે જ ધર્મી પોતાને અનુભવે છે. દૂધ–પાણી વગેરે જડના રસપણે ધર્મી
પોતાના આત્માને અનુભવતો નથી, તેમાં પોતાનું સુખ દેખતા નથી. નિર્વિકલ્પ
ચૈતન્યના શાંતરસના વેદનનું જે સુખ છે તેને જ જ્ઞાની અનુભવે છે. તે અનુભવ પાસે
આખા જગતના રસ તેને નીરસ લાગે છે.
શું ધર્મી પાણી નથી પીતા?
–ના; શું પાણીના રજકણો ધર્મીની જ્ઞાનપરિણતિમાં પ્રવેશી જાય છે? સંયોગમાં
પાણી પીવાની ક્રિયા ભજતી હોય ત્યારે ધર્મી તે પાણીથી ભિન્ન ચિદાનંદભાવને જ
પોતાપણે કરે છે. પાણી તે હું છું કે પાણીની ઈચ્છા તે હું છું–એમ ધર્મી કદી અનુભવતા
નથી એટલે તેને તે પોતામાં ગ્રહણ કરતા નથી, માટે તેને તેનો પરિગ્રહ નથી. અરે જીવ!
આવું ભેદજ્ઞાન કરીને, જડથી ભિન્ન તારા ચૈતન્યરસનો સ્વાદ કેવો છે તેને તો જાણ.
એકવાર સમસ્ત પરભાવોથી જુદા પડીને તારા નિજભાવને અનુભવમાં લે.–તેમાં પરમ
આનંદ છે. આવા અનુભવથી જ ધર્મીપણું થાય છે.
આહાર–પાણી શરીરમાં જવાની ક્રિયા થતી હોય, તે પ્રકારનો રાગ થતો હોય,
ત્યાં તે ક્રિયાને ધર્મી જીવ કરે છે–એમ તમે ન દેખો, ધર્મીજીવ તે ક્રિયારૂપે કે રાગરૂપે