બીજા ગમે તે ઉપાય કરવામાં આવે તે બધો રાગ છે–દુઃખ છે–સંસાર છે; તેમાં ક્્યાંય
તૃપ્તિ નથી, શાંતિ નથી, તેમાં તો આકુળતા છે. જેના વેદનથી તૃપ્તિ થાય એવું પરમ સુખ
આત્માના અનુભવમાં જ છે. માટે આચાર્યદેવ કહે છે કે હે જીવ! જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માને
ઓળખીને તેની પ્રીતિ કર, તેમાં સંતુષ્ટ થા, તેનો જ અનુભવ કરીને તૃપ્ત થા...એટલે તને
પરમ આનંદ થશે.
તે ચૈતન્યચિંતામણિ છે; જેમ ચિંતામણિ વડે ઈચ્છિતવસ્તુ મળે છે, તેમ આ આત્મા
ચૈતન્યચિંતામણિ છે, તેના સેવન વડે (ઈચ્છા વિના જ) સમ્યગ્દર્શનથી માંડીને
કેવળજ્ઞાનના સર્વે પ્રયોજન સિદ્ધ થઈ જાય છે. જ્યાં સર્વસિદ્ધિ કરનારો પોતાનો આત્મા
જ અનુભવમાં આવ્યો ત્યાં હવે બહારના બીજા કોઈ પદાર્થોના પરિગ્રહથી કે સંકલ્પ–
વિકલ્પોથી ધર્મીને શું પ્રયોજન છે? જ્ઞાનમૂર્તિ આત્મા પ્રાપ્ત થયો તેમાં બધું આવી ગયું,
હવે બહારના કોઈ ભાવની વાંછા ધર્મીને નથી, ક્્યાંય અંશમાત્ર આત્મબુદ્ધિ રહી નથી.
અહો, આવા આત્મઅનુભવનો અપાર મહિમા છે.–આ અનુભવ કરવો તે જ કરવાનું છે,
બીજું કાંઈ કરવાનું નથી. સુખ–આનંદ કે મોક્ષ આવા અનુભવમાં જ છે. અહો, જ્ઞાનીએ
આવો અનુભવ કરીને પોતામાં ચૈતન્યચિંતામણિ પ્રાપ્ત કર્યો છે. સર્વજ્ઞશક્તિવાળો
ચૈતન્યદેવ હું છું–એમ જેણે અનુભવ્યું તેને હવે બીજા કોની સેવા કરવાનું રહ્યું?
સમ્યગ્દર્શન થયું ત્યાં અનંતનિધાનવાળો આખો આત્મા ધર્મીએ પકડી લીધો; આનંદનો
સાગર, જ્ઞાનનો પિંડ આત્મા તે ધર્મીનો પરિગ્રહ છે, એ સિવાય બીજા કોઈ પદાર્થનો
પરિગ્રહ ધર્મીને નથી.