Atmadharma magazine - Ank 313
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 33 of 49

background image
: ૩૦ : : કારતક : ૨૪૯૬
ધર્મી થવાનો રસ્તો
(ભાઈબીજના દિવસનું પ્રવચન)
ધર્મી જીવ કેવો હોય? અને કેવા જ્ઞાન ભાવને લીધે તેને નિર્જરા થાય? તેનું આ
વર્ણન છે. જેણે પોતાના આત્માને એક જ્ઞાનમય સ્વરૂપ અનુભવ્યો છે, ને એના
સિવાયના બધા ભાવોમાં આત્મબુદ્ધિ છૂટી ગઈ છે, એવા જીવને રાગ વગરનો જે
જ્ઞાનમયભાવ તે ધર્મ છે, તેનાથી નિર્જરા થાય છે.
પ્રશ્ન:– આ તો જે ધર્મી અને જ્ઞાની થયા છે તેમની વાત થઈ, પણ અમારે જ્ઞાની
થવા માટે શું કરવું?
ઉતર:– ભાઈ, જ્ઞાનીએ જે કર્યું તે તું કર. જ્ઞાનીએ પોતાના સ્વભાવને ઓળખીને
રાગાદિ પરભાવનો પ્રેમ છોડ્યો, તેમ તું પણ રાગ વગરના તારા જ્ઞાનાનંદ સ્વભાવને
ઓળખ, ને પરભાવનો પ્રેમ છોડ,–તે જ ધર્મી થવાની રીત છે. વિભાવ વગરનો
અનંતગુણથી ભરેલો જે જ્ઞાયકભાવ તેને ગુરુગમ દ્વારા લક્ષમાં લઈને અનુભવ કરવો–તે
જ જ્ઞાની અને ધર્મી થવાનો રસ્તો છે, તે જ મોક્ષનો માર્ગ છે.
જડ લક્ષ્મી કે જડ શરીરની ક્રિયાઓ, તે તો આત્મામાં છે જ નહીં. હવે જે
રાગદ્વેષાદિ દુઃખભાવો તે પણ આનંદના સમુદ્રમાં નથી. આનંદનો સમુદ્ર ચૈતન્યમૂર્તિ
આત્મા છે...તેની સન્મુખ થયો ત્યાં રાગાદિ ભાવો રહેતા નથી. આ રીતે સંયોગથી જુદો,
શુભ રાગાદિ ભાવોથી પણ જુદો, એકલો જ્ઞાનરસથી ભરેલો પોતાનો આત્મા, તેને
અંતરમાં દેખવો–અનુભવવો તે અપૂર્વ મંગળ છે. ધર્મીએ આમ કર્યું–તેની બરાબર
ઓળખાણ કરીને પોતામાં પણ આવા ભેદજ્ઞાનનો ભાવ પ્રગટ કરવો–તે ધર્મી થવાનો
રસ્તો છે.
અહો, આવો જે જ્ઞાનસ્વભાવ, તેને ચૂકીને બહારની કોઈપણ ઈચ્છા–અશુભ
કે શુભ–તેના વેદનમાં દુઃખ જ છે. પદાર્થને ભોગવવાની ‘ઈચ્છા કરનારો ભાવ’
પોતે તો તેને ભોગવતો નથી, અને હું ભોગવું એવો જે ભાવ છે તે વખતે તો ઈચ્છા
કરનારો ભાવ નથી. ઈચ્છા કરનારો ભાવ ને ભોગવનારો ભાવ તે બન્ને કદી ભેગા
થતા નથી; માટે ઈચ્છાઓ નિરર્થક છે, દુઃખરૂપ છે, આકુળતા કરનારી છે. ઈચ્છા
વગરનો જે જ્ઞાનસ્વભાવ છે તેમાં પર્યાયને એકાગ્ર કરતાં જ શાંતિ, નિરાકુળ
આનંદનો અનુભવ