: ૩૪ : : કારતક : ૨૪૯૬
જ્ઞાનમય સુપ્રભાત
(અનુસંધાન પૃ. ૪ થી ચાલુ)
દેહથી ભિન્ન જાણનાર તત્ત્વ તે આત્મા છે; તે સદાય જ્ઞાનસ્વભાવપણે ટંકોત્કીર્ણ
ટકનાર છે. હવે ‘આ લઉં–આ ભોગવું’ એવી જે ઈચ્છાઓ તેની સાથે પણ જ્ઞાનની
એકતા નથી. તે ઈચ્છા વગરના જ્ઞાનસ્વભાવના વેદનમાં આવ્યો તે જીવ જ્ઞાની છે, તે
આનંદને અનુભવે છે. આ સિવાય બીજા કોઈ વેદનમાં આનંદ નથી. માટે જ્ઞાની તે
ઈચ્છાઓને ઈચ્છતો નથી. પોતાના જ્ઞાનને ઈચ્છાઓથી ભિન્ન અનુભવે છે. આવો
અનુભવ તે મોક્ષનો માર્ગ છે, ને ભગવાને એવા અનુભવનો ઉપદેશ કર્યો છે.
હે જીવો! તમારો આત્મા જ પોતાના જ્ઞાન–આનંદ સ્વભાવથી ભરેલો છે, તેનો
આશ્રય કરતાં, એટલે તેની સન્મુખ થઈને અનુભવ કરતાં અપૂર્વ આનંદ થાય છે. તે જ
મોક્ષનો માર્ગ છે. ઈચ્છાઓ તો ક્ષણિક છે, આકુળતાથી ભરેલી છે. તેના આશ્રયે કદી
શાંતિ થાય નહીં. આત્માના આનંદનો અનુભવ તેમાં તો ઈચ્છાનો અભાવ છે, ઈચ્છા કે
બાહ્ય વસ્તુ તેમાં નથી. બે ઈચ્છાને કદી મેળ ખાતો નથી, બે સમયની ઈચ્છા ભેગી થતી
નથી, સમયે સમયે તેનો વિનાશ થઈ જાય છે, પણ જ્ઞાન પર્યાયને અંતરમાં વાળે તો
ટંકોત્કીર્ણ જ્ઞાનસ્વભાવ સાથે એકતા કરીને આનંદનો અનુભવ થાય છે. માટે જ્ઞાની સર્વ
ઈચ્છાથી જુદો પડીને પોતાના જ્ઞાનસ્વભાવને જ અનુભવે છે ને જ્ઞાનભાવરૂપે જ
પરિણમે છે. જ્ઞાનથી જુદા કોઈપણ ભાવને જ્ઞાની પોતાના સ્વભાવપણે અનુભવતા
નથી.–આવી અનુભવદશારૂપ જ્ઞાનદીવડા પ્રગટ કરવા તે અપૂર્વ દીવાળી છે...તે મહાવીર
ભગવાનનો માર્ગ છે, તે મુક્તિનો મંગલ મહોત્સવ છે.
અનાદિ મિથ્યાદ્રષ્ટિ એવા ભદ્રણાદિ રાજપુત્રો તે જ
ભવમાં ત્રસપણું પામ્યા અને જિનેન્દ્રદેવના પાદકમળની
નીકટમાં ધર્મશ્રવણ કરીને સમ્યગ્દર્શન તથા સંયમને પામ્યા;
અને ઘણા જ થોડા કાળમાં રત્નત્રયની પૂર્ણતા કરીને સિદ્ધ
થયા માટે આરાધના જ સાર છે.
આરાધના–ભગવતી ગા. ૧૭