: ૩૬ : : કારતક : ૨૪૯૬
ભાવોનો જ કર્તા છે. આ રીતે સ્વસન્મુખ થઈને જ્ઞાનસ્વભાવનો અને પરના
અકર્તાપણાનો નિર્ણય તે ક્રમબદ્ધપર્યાયનો ખરો નિર્ણય છે. જ્યાં જ્ઞાનસ્વભાવની
સન્મુખતા ન હોય, કે અકર્તાપણાનો નિર્ણય ન હોય ત્યાં ક્રમબદ્ધપર્યાયનો સાચો નિર્ણય
હોતો નથી. જીવદ્રવ્ય પોતાની જીવપર્યાયોમાં તન્મયરૂપે પરિણમે છે, ને અજીવ દ્રવ્ય
પોતાની અજીવ પર્યાયોમાં તન્મયરૂપે પરિણમે છે–એમ બન્નેની ભિન્નતાનું ભેદજ્ઞાન
કરીને, તેમના વચ્ચે કર્તાકર્મપણાનો ભ્રમ છૂટી જાય, તેને જ ક્રમબદ્ધપર્યાય સમજાય છે.
પ્રશ્ન:– ધર્મદ્રવ્ય પોતે ગતિ ન કરે છતાં બીજાને ગતિ કરવામાં નિમિત્ત થાય?
ઉત્તર:– હા; જેમ પુસ્તક પોતે જ્ઞાન નથી કરતું છતાં તે જ્ઞાન કરનારને જ્ઞાનનું
નિમિત્ત તો થાય છે. તેમ ધર્માસ્તિકાય પોતે ગતિ નથી કરતું છતાં ગતિ કરનારને
ગતિમાં તે નિમિત્ત તો થાય છે.
પ્રશ્ન:– મોક્ષ ક્યારે થાય?
ઉત્તર:– સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રની સંપૂર્ણ આરાધના કરે ત્યારે.
પ્રશ્ન:– ‘આતમદેવ’ ને કોની સાથે સરખાવવામાં આવ્યો છે?
ઉત્તર:– દર્પણની સાથે–
જાણેબધુંય વિશ્વ ઝળકે બધુંય જ્યાં,
દર્પણ સમાન દેવ કેવો હશે? (જૈનબાળપોથી)
(શાસ્ત્રોમાં આ ઉપરાંત બીજા પણ સોનું, સૂર્ય વગેરે અનેક પદાર્થની ઉપમા
આપીને આત્માનું સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે.)
પ્રશ્ન:– ચાર અક્ષરનું નામ છે, યાત્રાનું એ ધામ છે. એના પહેલા અને બીજા
અક્ષરમાં એક મજાનું ફૂલ રહેલું છે, તથા ત્રીજા અને ચોથા અક્ષરમાં ખાવાની વસ્તુ
રહેલી છે...તો એનું નામ કયું? એમ એક ભાઈ પૂછાવે છે.
ઉત્તર:– તમારી મેળે શોધી લેજો...ને ન આવડે તો વાસુપૂજ્ય ભગવાનનું જીવન
યાદ કરજો–એટલે આવડી જશે.
પ્રશ્ન:– સમ્યગ્દર્શનનો મારગ શું?
ઉત્તર:– આત્માની સાચી નિષ્ઠાપૂર્વક જ્ઞાનીઓનો સત્સમાગમ તે સમ્યક્ત્વનો
મારગ છે.