Atmadharma magazine - Ank 313
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 40 of 49

background image
: કારતક : ૨૪૯૬ : ૩૭ :
તત્ત્વોના શ્રદ્ધાનને સમ્યક્ત્વ કહ્યું છે પરંતુ તે તત્ત્વશ્રદ્ધાન પણ જ્ઞાનીના સત્સમાગમે જ
પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી જ સમ્યક્ત્વનો મારગ બતાવતાં શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી કહે છે કે–
સ્વચ્છંદ મત આગ્રહ તજી, વર્તે સદ્ગુરુલક્ષ,
સમકિત તેને ભાખિયું, કારણ ગણી પ્રત્યક્ષ.
પ્રશ્ન:– બે નયોમાં કયા નયથી કેવી રીતે મોક્ષ પામી શકાય?
ઉત્તર:– વ્યવહારનય એ રીત જાણ નિષિદ્ધ નિશ્ચયનય થકી,
નિશ્ચયનયાશ્રિત મુનિવરો પ્રાપ્તિ કરે નિર્વાણની. (૨૭૨)
સમયસારની આ ગાથામાં તમારા પ્રશ્નનો સરસ ઉત્તર છે. તેનો અર્થ જાણવા
તથા વિસ્તારથી સમજવા માટે આ ગાથા ઉપરના પૂ. ગુરુદેવનાં પ્રવચનો વાંચજો...તે
બહુ સરસ છે, અને વળી પૂ. બેનશ્રી–બેનના સુહસ્તે લખાયેલા છે, (સમયસાર–પ્રવચન
પાંચમું પુસ્તક) આચાર્યદેવ કહે છે કે નિશ્ચયનય શુદ્ધ આત્માના સ્વદ્રવ્ય–આશ્રિત છે.
તેથી તેનો આશ્રય કરનારા જીવો જરૂર મુક્તિ પામે છે. અને વ્યવહારનય
પરદ્રવ્યઆશ્રિત છે, તેથી તેનો આશ્રય કરનારા કદી મોક્ષ પામતા નથી.
પ્રશ્ન:– આહારક શરીર એટલે શું? તે કોને હોય?
ઉત્તર:– છઠ્ઠા ગુણસ્થાનવર્તી કોઈ મુનિને આહારક શરીર હોય છે. (બધાને હોતું
નથી.) જેમને આહારકલબ્ધિ પ્રગટી હોય એવા મુનિને ક્્યારેક સૂક્ષ્મ તત્ત્વ સંબંધી શંકા
થાય અથવા તીર્થંકરના પંચકલ્યાણક વગેરેના દર્શનની કે અઢીદ્વીપમાં તીર્થયાત્રાની
ભાવના થાય–તો તેવા પ્રસંગે તેમના મસ્તકમાંથી એક હાથનું સુંદર પૂતળું નીકળે છે તેને
આહારકશરીર કહે છે; તેના દ્વારા તે મુનિરાજ તીર્થંકરાદિના દર્શન, યાત્રા, તથા શંકાનું
સમાધાન કરી લે છે; અંતર્મુહૂર્તમાં તે પૂતળું પાછું સમાઈ જાય છે. (કોઈકવાર
આહારક્્યોગમાં સાધુનો સ્વર્ગવાસ થઈ જાય છે.) આ શરીરના નિમિત્તે મુનિ પોતાની
શંકાને (
आहरति) દૂર કરે છે, અને સૂક્ષ્મઅર્થને (आहारति) ગ્રહણ કરે છે તેથી તેને
‘આહારક’ કહે છે.
પ્રશ્ન:– સાચા જ્ઞાનનો માર્ગ ક્યો?
ઉત્તર:– જ્ઞાનીની ઉપાસનાપૂર્વક ભેદજ્ઞાનનો અભ્યાસ...