સૂર્યનું કાર્ય અંધારું ન હોય, સૂર્યનું કાર્ય તો પ્રકાશ હોય; તેમ ચૈતન્યસૂર્ય આત્મા,
તે જડને કે રાગરૂપી અંધકારને કરતો નથી, તે તો ચમકતા ચૈતન્યપ્રકાશરૂપ કાર્યને
જ કરે છે.
બહાર જ હોય, ને મજબુત ઘરમાં તે પ્રવેશી શકતો જ ન હોય પછી તેનો ભય
શેનો? તેમ ધર્મી જીવ નિર્ભયપણે પોતાના ચૈતન્યઘરમાં બેઠા છે; તે મજબુત
ચૈતન્યઘર કોઈથી હણી શકાતું નથી, ને તેમાં કોઈ બીજાનો (રાગનો કે જડનો)
પ્રવેશ થઈ શકતો નથી; પછી ધર્મીને કોનો ભય? તે તો નિર્ભયપણે નિઃશંકપણે
જ્ઞાનરૂપે જ પોતાને જાણે છે–અનુભવે છે. જ્ઞાનપણે હું સદાય સત્ છું. મારા
જ્ઞાનના વેદનમાં જ આનંદ છે, પ્રભુતા છે, મહિમા છે; તે સ્વયં રક્ષિત છે, બીજા
કોઈ રક્ષકની એને જરૂર નથી.
રહેતી નથી કેમકે તે જડ પ્રાણ કાંઈ આત્માના જીવનનું કારણ નથી. શરીરાદિ જડ પ્રાણ
તો આત્માથી જુદા છે ને જુદા પડી જાય છે. આત્મા જો તેનાથી જીવતો હોય તો
આત્માથી તે જુદાં કેમ પડે? તેના હોવાપણે કાંઈ આત્માનું હોવાપણું નથી. આત્માનું
હોવાપણું પોતાના ચૈતન્યપ્રાણથી જ છે. આવા ચૈતન્યજીવનને જેણે જાણ્યું તે
સમ્યગ્દ્રષ્ટિને મરણનો ભય કેમ હોય? મરણ જ મારું નથી પછી મરણનો ભય કેવો?
આમ ધર્મી જીવ મરણના ભયથી રહિત, નિઃશંક અને નિર્ભય વર્તે છે. જગતને મરણ
તણી બીક છે–પણ જ્ઞાનીને તો આનંદની લહેર જો. કેમકે પહેલેથી જ પોતાને દેહથી જુદો
જ જાણ્યો છે.