: માગશર : ૨૪૯૬ : ૩૭ :
સત્સંગ જીવને જાગૃત રાખીને ક્ષણે ને
પળે વૈરાગ્યની પ્રેરણા આપ્યા જ કરે છે.
* ગુરુદેવ વૈરાગ્યથી કહે છે કે અરે, આ સંસારમાં વૈરાગ્યના આવા પ્રસંગ બન્યા જ કરે
છે. કર્મરૂપી દુશ્મને જીવને હેરાન કરવા માટે આ શરીરરૂપી પીંજરૂં બનાવ્યું છે. એ
પીંજરામાં પૂરાવું જીવને કેમ ગમતું હશે? જીવ પોતાને ભૂલીને આ પીંજરાને જ
પોતાનું સ્વરૂપ માની બેઠો. તેથી પીંજરાથી જીવ છૂટો પડતાં ખોટી રીતે દુઃખી થાય છે.
* રે જીવ! તું વિચાર તો કર, કે દેહનું પીંજરું છૂટતાં તારા આત્માનું શું કાંઈ ઓછું
થઈ ગયું? અહીં કે બીજે ગમે ત્યાં આત્મા પોતાના અનંત ગુણો જ્ઞાન–
આનંદસહિત જ સદાય બિરાજી રહ્યો છે, તેનું અસ્તિત્વ કદી મટી જતું નથી, કે
તેનો કોઈ જ ગુણ ઓછો થતો નથી. પછી ખેદ શેનો?–માત્ર મોહનો. મોહનું
દુઃખ મરણ કરતાંય વધારે છે.
* મુમુક્ષુ જીવે વિચારવું ઘટે કે–જગતમાં મૃત્યુ વગેરેનાં અનેક પ્રસંગ દેખવા છતાં
વીતરાગને શું ખેદ થાય છે?–જરાય નહીં. જો વીતરાગ ખેદ નથી કરતા તો હું શા
માટે ખેદ કરીને દુઃખી થાઉં?–શું હું પણ વીતરાગ જેવો જ નથી? શું મને
વીતરાગતા નથી ગમતી? શું મારે વીતરાગ નથી થવું? મને વીતરાગતા ગમે છે.
તો પછી આવા અલ્પ પ્રસંગમાં આવો ખેદ કરવાનું મને શોભતું નથી.–આમ
શૂરવીર થઈને હે જીવ! તું વીતરાગી આદર્શને અપનાવ.
* જાગૃત જીવ પોતે જ પોતાની તાકાતથી ગમે તે પ્રસંગે સમાધાન કરે એવો છે.
સત્સંગનું વાતાવરણ ક્ષણે ને પળે જીવને જાગૃત રાખીને વૈરાગ્યની પ્રેરણા
આપ્યા જ કરે છે. જગતના કોઈ પ્રસંગની તાકાત નથી કે આત્માર્થીની
વૈરાગ્યપરિણતિને તોડી શકે.
રામદ્વારા થયેલું અપમાન કે ઘોર વનવાસ પણ સીતાજીની જ્ઞાનદશાને કે
વૈરાગ્યદશાને જરાય આંચ પહોંચાડી શક્યા ન હતા.
ઘોરાતિઘોર આળ, અને ફાંસીની સજા પણ વીર સુદર્શન શેઠને વૈરાગ્યભાવનાથી
જરાય ડગાવી શક્્યા ન હતા.
* હું જ્ઞાન છું–એવી નિજાનંદની અનુભૂતિમાંથી સમકિતીને જગતમાં કોણ ડગાવી
શકે છે? દૂરના દાખલા ક્યાં શોધવા?–આપણી નજર સમક્ષ જ જ્ઞાનીઓ કેવા
વીતરાગભાવે શોભી રહ્યા છે! કેવો સરસ છે એમનો આત્મભાવ! આપણે પણ
એમના ભક્ત છીએને!–તેમના જેવો વીતરાગભાવ ને આત્મભાવ આપણે
તેમની પાસેથી શીખવાનો છે. એ જ સમાધાનનો ઉપાય છે; એ જ શાંતિનો રાહ
છે, એ જ કર્તવ્ય છે.
હે જીવ! સંસારથી વિરક્ત થઈને તું આત્મામાં ગમાડ.