Atmadharma magazine - Ank 316
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970)
(Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 21 of 41

background image
: १८ : : महा : २४९६
तेने उघडी नथी. आ रीते शास्त्रना भणतर उपरथी ज्ञानचेतनानुं माप नथी.
ज्ञानचेतना तो अंतरमां आत्माने चेते छे, ज्ञानस्वरूप आत्माने जे चेते–अनुभवे ते
ज्ञानचेतना छे. ज्ञानचेतनानुं कार्य अंतरमां आवे छे, बहारमां नहीं.
कोई जीव शास्त्रना अर्थनी झपट बोलावे माटे तेने ज्ञानचेतना उघडी गई एम
तेनुं माप नथी; केमके कोईक ज्ञानीने ते प्रकारनो भाषानो योग न पण होय, अथवा
कदाच बहारनो विशेष उघाड पण न होय. अने कोईने ज्ञानचेतना साथे तेवो विशेष
उघाड होय तोपण कांई ज्ञानचेतनानी निशानी ते नथी. ज्ञानचेतनानुं कार्य तो विकल्प
अने पराश्रयथी पार एवी अंतरनी अनुभूतिमां छे. ज्ञानने अंतरमां वाळीने जेणे
रागथी भिन्न स्वरूपने अनुभवमां लई लीधुं छे ते जीवने अपूर्व आनंदमय ज्ञानचेतना
अंतरमां प्रगटी छे. एनी ओळखाण अपूर्व छे, साधारण जीवोने तेनी ओळखाण थवी
कठण छे.
ज्ञानचेतना ते सत्य धर्म छे; शुभराग सत्यधर्म नथी
ज्ञानचेतना एटले शुद्धात्माने अनुभवनारी चेतना ते मोक्षनुं साधन छे. पण
शुभरागनो अनुभव ते कांई मोक्षनुं साधन नथी; अज्ञानी ज्ञानचेतनाने तो
अनुभवतो नथी ने रागना फळरूपी कर्मफळचेतनाने ज अनुभवे छे; ज्ञानचेतनानो
अनुभव ते भूतार्थ धर्म छे एटले के ते ज साचो धर्म छे ने ते ज मोक्षनुं कारण छे. पण
एवा भूतार्थ धर्मने तो अज्ञानी जीवो श्रद्धता नथी, ने रागमय शुभकर्मरूप अभूतार्थ
धर्मने ज श्रद्धे छे, तेने ज मोक्षनुं साधन माने छे; पण ते शुभकर्म तो भोगनो हेतु छे,
संसारनो हेतु छे, तेना फळमां कांई आत्मानो अनुभव नथी थतो. आ रीते निश्चय
धर्मनी श्रद्धा वगरनो ते जीव, व्यवहारधर्मनी श्रद्धा करवा छतां मोक्षने पामतो नथी.
माटे, आचार्यदेव कहे छे के भूतार्थ स्वभावनो आश्रय करवा जेवो छे ने व्यवहारनो
आश्रय छोडवा जेवो छे–ए रीते ज मोक्ष सधाय छे.
नित्य ज्ञान–चेतनारूप वस्तु ते भूतार्थ छे. तेनी श्रद्धा ते सम्यग्दर्शन छे.
प्र.:– आत्मवस्तुने ‘ज्ञानचेतनामात्र’ कही, तो आनंद–श्रद्धा वगेरे क्यां गया?
उ.:–‘ज्ञानचेतनामात्र’ कहेतां रागादि विरुद्ध भावोने अभाव कह्यो छे, पण
ज्ञान साथेना आनंद–श्रद्धा वगेरे सर्वे गुणो ज्ञानचेतनामां समाय छे. आवी
ज्ञानचेतनारूप आत्मवस्तुनी जेने श्रद्धा नथी ते जीव रागना अनुभवमां अटकेलो छे,
एटले