: ૧૮ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૬
અતીન્દ્રિય આત્મિક આનંદનો અનુભવ થયો ત્યાં ખબર પડી કે આ આનંદ આત્માનો
છે; આત્મા અનુભવમાં આવ્યો, આત્મા શ્રદ્ધામાં–જ્ઞાનમાં આવ્યો, તેની પોતાને નિઃશંક
ખબર પડે છે. આત્મા આંધળો નથી કે પોતાના અનુભવની પોતાને ખબર ન પડે.
પ્રશ્ન:– સમ્યગ્દ્રષ્ટિને પોતાના સમ્યક્ત્વમાં શંકા પડે?
ઉત્તર:– ના; હું સમ્યગ્દ્રષ્ટિ છું કે નહીં–એમ જેને શંકા પડે તે સમ્યગ્દ્રષ્ટિ હોય જ નહીં.
પ્રશ્ન:– સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવ મરીને વિદેહક્ષેત્રમાં જન્મે?
ઉત્તર:– હા, સ્વર્ગના સમ્યગ્દ્રષ્ટિ દેવો મરીને વિદેહક્ષેત્રમાં પણ જન્મે છે.
સમ્યગ્દ્રષ્ટિ મનુષ્ય મરીને વિદેહક્ષેત્રમાં જન્મે નહીં; તેમજ વિદેહક્ષેત્રના સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવ
મરીને ભરતક્ષેત્રમાં અવતરે નહીં.
પ્રશ્ન:– સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવ સદેહે વિદેહક્ષેત્રમાં જાય?
ઉત્તર:– હા; કુંદકુંદમુનિરાજ સંદેહે વિદેહમાં ગયા હતા.
પ્રશ્ન:– વિદેહમાં કેમ જવાય?
ઉત્તર:– દેહથી ભિન્ન એવા આત્માનું ભાન કરતાં ‘વિદેહ’ એવા આત્મધામમાં
જવાય છે. આત્મા પોતે દેહથી રહિત હોવાથી તે ‘વિદેહ’ છે, ને અંતરના સ્વાનુભવ વડે
તેમાં જવાય છે. બહારમાં વિદેહક્ષેત્રમાં જવાનું શું પ્રયોજન છે? બહારના ક્ષેત્રથી
વિદેહમાં જાય તેટલાથી કાંઈ લાભ થઈ જતો નથી; અંતરમાં દેહ વગરનું એવું જે વિદેહી
ચૈતન્યસ્વરૂપ, તેમાં નજર કરે તો આત્માનો લાભ થાય.
[ફાગણ સુદ પુનમે બપોરે જિનમંદિરની એક વેદી ઉપર બાહુબલી ભગવાનની
પુન: પ્રતિષ્ઠા પૂ. કાનજીસ્વામીના સુહસ્તે થઈ હતી. ખંડવાથી સિદ્ધવરકૂટ અને બડવાની
પાવાગિર–ઉન સિદ્ધક્ષેત્રો નજીક હોવાથી અનેક ભાઈ–બહેનો આનંદથી ત્યાંની યાત્રા
કરી આવ્યા હતા. પૂ. બેનશ્રી–બેન પણ સિદ્ધવરકૂટની યાત્રા કરવા પધાર્યા હતા; અને
ઉમંગભરી યાત્રા ઉપરાંત ત્યાં ચાર અનુયોગમય જિનવાણીની મંગલ સ્થાપના પણ કરી
હતી. ખંડવામાં આનંદ–ઉત્સવનું વાતાવરણ હતું. ભોપાલથી શ્રી મિશ્રીલાલજી ગંગવાલ,
ઇંદોરથી શેઠ દેવકુમારજી વગેરે, તેમજ આસપાસના ગામોના અનેક મુમુક્ષુઓ પ્રવચનનો
લાભ લેવા આવ્યા હતા, પ્રવચનમાં ગુરુદેવ ભેદજ્ઞાનનું ઘોલન કરાવીને સમ્યક્ત્વની
રીતે સમજાવતા હતા.)
આત્મામાં સર્વજ્ઞસ્વભાવ ભરેલો છે. તે સ્વભાવની સન્મુખ થતાં જે જ્ઞાનક્રિયા
થાય તેમાં આત્માની એકતા છે, તે આત્માનું સ્વરૂપ છે, તે મોક્ષનું કારણ છે, તેથી