Atmadharma magazine - Ank 318
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 28 of 48

background image
: ૨૬ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૬
એ જ સુખનું ને વિસામાનું સ્થાન છે. આવા સારભૂત આત્માને જગતમાં શ્રેષ્ઠ જાણીને
તેની ઉપાસના (એટલે શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–એકાગ્રતા) કરવા જેવી છે.
આ આત્મામાં પોતાના જ્ઞાન–આનંદ વગેરે અનંત ગુણો છે; તેનું પૂરું સ્વરૂપ
સર્વજ્ઞભગવાને જ્ઞાનમાં પ્રત્યક્ષ જોયું છે, પણ વાણીમાં તે પૂરું આવતું નથી; સ્વસંવેદન
જ્ઞાનથી જ તે અનુભવગોચર થાય છે. વાણીમાં કે વાણી તરફના વિકલ્પમાં એવી તાકાત
નથી કે આત્માના પૂર્ણાનંદ સ્વરૂપનો સ્વાદ લઈ શકે. અંતર્મુખ જ્ઞાનમાં જ એવી તાકાત
છે કે તે આત્માના આનંદનો સ્વાદ લ્યે છે.
ચર્ચામાં કોઈએ પૂછેલું કે આત્માને ઓળખવાથી શું થાય? તો કહ્યું કે આત્માને
ઓળખતાં આનંદ થાય. અંદરમાં ચૈતન્યનિધાન આનંદથી ભરેલો છે, તેને જાણ્યા વગર
તેની મહત્તા કદી કરી નથી ને રાગાદિની જ મહત્તામાં રોકાઈ ગયો છે. અહીં આત્માને
ઓળખીને તેની સેવાનો ઉપદેશ દે છે.
ભાઈ! જેમ લોકોમાં રાજાને ઓળખીને પ્રેમથી તેની સેવા કરે છે, તેમ જગતમાં
શ્રેષ્ઠ એવો ચૈતન્યરાજા તું પોતે છો, તારા આત્માને ઓળખીને તેની શ્રદ્ધા કર, તેનો પ્રેમ
કર અને તેમાં એકાગ્ર થા.–એમ કરવાથી તને પૂર્ણાનંદની પ્રાપ્તિ થશે.
આત્માના જ્ઞાન વગર ક્્યાંય આનંદ નથી. આત્માને તારવાની કળા જેને
આવડતી નથી અને લોકની બીજી અનેક કળામાં હોશિયારી બતાવે છે, પણ એ બધી
હોશિયારી તો પંડિતની જેમ પાણીમાં જવાની છે. એક પંડિતે નાવડિયાને પૂછયું–તને
સંસ્કૃત આવડે છે? તને વ્યાકરણ આવડે છે? તને વાંચતાં લખતાં આવડે છે? અભણ
નાવડિયો કહે–અમને એવું કાંઈ આવડતું નથી, અને તો જીંદગી આખી પાણીમાં રહીએ
અને તરવાનું જાણીએ. ત્યારે પંડિત કહે–ભાઈ, તારી તો આખી જીંદગી પાણીમાં જ
ગઈ!
પછી આગળ જતાં મધદરિયે નૌકા તોફાનમાં સપડાણી, અને ડુબવાની તૈયારી
થઈ. ત્યારે નાવિકે પૂછયું–પંડિતજી સા’બ! નૌકા હમણાં ડુબી જશે,–તમને તરતાં આવડે
છે કે નહીં? પંડિતજી ભયભીત થઈને બોલ્યા–ભાઈ! મને બીજું બધું આવડે છે, એક
તરતાં નથી આવડતું. ત્યારે નાવિક કહે–પંડિતજી! હવે જુઓ કે કોની જીંદગી પાણીમાં
જશે! મને ભલે બીજું કાંઈ ન આવડે પણ તરતાં આવડે છે એટલે હું તો હમણાં તરીને
કાંઠે પહોંચી જઈશ, પણ તમે બીજું બધું જાણતા હોવા છતાં તરવાની કળા નથી જાણતા
એટલે તમે અને તમારું બધુંય