: ૨૮ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૬
એવો આનંદ આવ્યો ન હતો, તે અપૂર્વ આનંદ આત્માની ઓળખાણ થતાં અનુભવમાં
આવ્યો. માટે હે ભાઈ! પરનો પ્રેમ છોડી, પરમ ઉલ્લાસથી આત્માને ઓળખીને તેનો પ્રેમ
કર, શ્રદ્ધા કર કે આ ચૈતન્યસ્વરૂપે જે અનુભવાય છે તે હું જ છું.–આવી ઓળખાણ અને
શ્રદ્ધા કરીને આત્માની ઉપાસના કરવી તે ધર્મ છે; તે ભગવાનનો હુકમ છે, તે મોક્ષનો
ઉપાય છે.
હું તો આત્મા છું; સ્વસંવેદનથી પ્રત્યક્ષ થાઉં–એવું મારું સ્વરૂપ છે. આવા
સ્વરૂપમાં રાગ–દ્વેષનાં બંધન નથી. આવા સ્વરૂપને જે જાણે તે તેના શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–
આચરણવડે બંધનથી છૂટીને મુક્તિ પામે.
આખા દિવસની મજુરી પછી પોતાના ઘરે પાછા ફરતાં ઢોરને પણ ઉત્સાહ હોય
છે; અથવા બંધાયેલા વાછરડાને પાણી પાવા માટે બંધનથી છોડતાં તે વાછડું પણ
છૂટકારાની હોંશથી કુદાકુદ થનગણાટ કરી મુકે છે. તો હે ભાઈ! સંતો તને તારો
અપૂર્વસ્વભાવ બતાવીને અનાદિના બંધનથી છૂટકારાથી વાત સંભળાવે છે. તો તે વાત
સાંભળતાં તને અંતરથી ઉત્સાહ અને પ્રેમ ન આવે તો વાછડા કરતાં પણ તું ગયો!
અહા, આવા સ્વભાવની પ્રાપ્તિના અવસરમાં કોને ઉત્સાહ ન હોય! રાગથી પાર એવા
અતીન્દ્રિય જ્ઞાનરસનો અનુભવ સંતો કરાવે છે. સંયોગી જડ વસ્તુનો સ્વાદ તો કોઈ
જીવમાં આવતો નથી; અજ્ઞાની જીવ પરને પોતાનું માનીને પણ, માત્ર પોતાના રાગ–
દ્વેષનો સ્વાદ લ્યે છે, પરનો સ્વાદ તો તે પણ લેતો નથી. ને જ્ઞાની તો રાગથી પાર સહજ
ચૈતન્યના અતીન્દ્રિય આનંદનો સ્વાદ લ્યે છે, આત્માની ઓળખાણ–શ્રદ્ધા–અનુસરણ વડે
જ આવો આનંદ અને મુક્તિ પ્રગટે છે.
દાહોદમાં રાત્રે તત્ત્વચર્ચા સારી ચાલતી હતી ને જિનમંદિરમાં ભક્તિ થઈ હતી.
ગુરુદેવ ચારે જિનમંદિરમાં દર્શન કરવા ગયા હતા. સાંજે દાહોદથી પ્રસ્થાન કરી સંતરોડ
રોકાઈ, બીજે દિવસે ફાગણ વદ છઠ્ઠે અમદાવાદ તરફ પ્રસ્થાન કર્યું.
––
અહા, ગુરુદેવના પ્રવચનમાં એક કલાક સુધી ધારાવાહી
અધ્યાત્મસ્વરૂપનું શ્રવણ કરતાં ચિત્ત એવું એકાગ્ર થાય છે–
જાણે કે કોઈ બીજા જ અગમ્ય દેશમાં વિચરતા હોઈએ,
ને આ સંસારથી દૂરદૂર ક્્યાંક ચાલ્યા ગયા હોઈએ.