ભાઈ! આ તારું તત્ત્વ સંતો તને બતાવે છે.
રાગ તે તો જ્ઞાનનું પરજ્ઞેય છે. રાગાદિ જે અનેક પરભાવો–તેરૂપે નહીં હોવાથી આત્મા
એક છે; તે પોતાનું એકપણું છોડીને અનેક પરભાવોરૂપે થતો નથી. આ રીતે ધર્મી જીવ
પોતાના આત્માને શુદ્ધ અને એક જાણે છે.
જિનેન્દ્રદેવનો ચરણાભિષેક કર્યો હતો. રાત્રે તત્ત્વચર્ચા થતી હતી. તત્ત્વચર્ચામાં એક
પ્રશ્ન થયો કે –
જુદું રહે. વિકલ્પનો એક અંશ પણ જ્ઞાનને પોતાપણે ન ભાસે એટલે ખરેખર જ્ઞાનમાં
વિકલ્પ નથી થયો, જ્ઞાનથી જુદો જ રહ્યો છે. આ રીતે ‘જ્ઞાન અને રાગની ભિન્નતાને’
જ્યારે ઓળખે ત્યારે જ જ્ઞાનીની ખરી ઓળખાણ થાય.
વાળીને તારી વસ્તુને નિર્ણયમાં લે. તારી એક એક સમયની પર્યાય અને ત્રિકાળી
ધ્રુવસ્વભાવ,–એક સમયમાં આવો ઉત્પાદ–વ્યય–ધ્રુવરૂપ સ્વભાવ છે તે સર્વજ્ઞ ભગવાને
જોયો છે. એક સમયમાં ઉત્પાદ–વ્યય–ધ્રુવ થાય એ સૂક્ષ્મ વસ્તુસ્વરૂપ સર્વજ્ઞ સિવાય
બીજા કોઈના શાસનમાં હોય નહિ. એકલા ઉત્પાદ–વ્યયના અંશને જોયા કરે તો
શુદ્ધસ્વભાવનો નિર્ણય થાય નહીં.
નથી, તે જ્ઞેયપણે ભલે હો પણ તે મારા સ્વભાવપણે નથી, જ્ઞાન સાથે એકપણે નથી.
આવું ભેદજ્ઞાન કરીને નિજસ્વરૂપમાં નિશ્ચલ રહેતાં વિકલ્પના કલ્લોલો શમી જાય છે ને
પરભાવની પ્રવૃત્તિ છૂટી જાય છે.–આનું નામ ધર્મ છે ને આ મોક્ષમાર્ગ છે.