: ૨૬ : આત્મધર્મ : જેઠ : ૨૪૯૬
અદ્ભુત રૂપ હોય છે. આ રીતે ઈન્દ્રે પ્રભુને નીહાળ્યા ત્યારે તેનાં નેત્રની સફળતા
થઈ. તેમ અંતર્મુખ થઈને જ્ઞાનચક્ષુવડે જ્યારે અંતરમાં પોતાના પરમાત્માને
નીહાળે ત્યારે જીવના જ્ઞાનચક્ષુની સફળતા છે.
૫૩. મેરુ પર્વત તો શાશ્વત અનાદિ છે, ને સૂર્ય–ચંદ્ર અનાદિથી તેની પ્રદક્ષિણા કરે છે;
પણ ભક્તિના અલંકારથી મુનિરાજ કહે છે કે હે નાથ! મેરુ ઉપર જ્યારે આપનો
જન્માભિષેક થયો ત્યારે તે મહાન તીર્થ બન્યો અને તેથી સૂર્ય–ચંદ્ર તેની પ્રદક્ષિણા
કરવા લાગ્યા; તેમ આત્માના સ્વભાવમાં તો અનંત દર્શન–જ્ઞાન–આનંદ છે જ
પણ તેનું ભાન કરીને જ્યારે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–આનંદ પ્રગટ કર્યા ત્યારે આત્મા
પોતે તીર્થ થયો. આ રીતે તરવાનો ઉપાય પ્રગટ કરીને પોતાના આત્માને
પરમાત્મા બનાવવાની આ વાત છે.
૫૪. રાગમાં રાગ હો, જ્ઞાનમાં રાગ નથી. જ્ઞાન અને રાગનું જુદું સ્વરૂપ જાણીને ધર્મી
પોતાને જ્ઞાનપણે અનુભવે છે, ને રાગને પરજ્ઞેયપણે જાણે છે. આવા અખંડ
જ્ઞાનના અનુભવથી ધર્મીએ અનાદિ કર્મધારાને ખંડખંડ કરી નાંખી છે;
આચાર્યદેવ અલંકારથી કહે છે કે હે નાથ! ઈન્દ્રે જ્યારે આપની ભક્તિ કરી ને
તાંડવનૃત્ય કર્યું ત્યારે તેના હાથ ભટકાવાથી આ વાદળનાં ખંડખંડ થઈ ગયેલા,
તેના કટકા હજી આકાશમાં ઘૂમી રહ્યા છે; તેમ અંતરમાં જ્ઞાનવડે આપની ભક્તિ
કરતાં અમારા કર્મરૂપી વાદળાંના પણ ટૂકડેટૂકડા થઈ ગયા છે.
૫પ. સ્વાનુભવ વડે ધર્મીને અસંખ્યપ્રદેશી ચૈતન્યપૃથ્વીમાં અનંતગુણના અંકૂરા
ફૂટ્યા છે. કેમકે ચૈતન્યનાથની પ્રાપ્તિથી તે સનાથ બન્યા છે. પહેલાં પર્યાયમાં
આનંદનો દુકાળ હતો, પણ હે નાથ! આપે કહેલા આત્માનું ભાન કરીને જ્યાં
અનુભવ કર્યો ત્યાં અનંતગુણની પર્યાયમાં નિર્મળ અંકુરા ફૂટ્યા, આનંદના
બગીચા ખીલી નીકળ્યા. ધર્મીને અંતરમાં આવી દશા ખીલે છે તેની તેને
પોતાને ખબર પડે છે.
૫૬. વૈશાખ સુદ બીજના મંગલ પ્રવચનમાં ગુરુદેવ કહે છે કે ઉપયોગસ્વરૂપ આત્મા
છે તે પોતે જ આત્માને માટે ધ્રુવ છે; એવા ધ્રુવ સ્વભાવને દ્રષ્ટિમાં લઈને
પરિણમવું, ને વચ્ચે આવતા અધ્રુવ સંયોગી ભાવોમાં ન અટકવું. પરભાવોને
સ્પર્શ્યા વગર અંતરમાં વળીને પોતે પોતાના સ્વભાવમાં ધ્રુવપણે ગતિ કરવી.
આ મહામંગળ છે; ને આ જિનભક્તિ છે.
૫૭. જેમ રસ્તે ચાલ્યો જતો મુસાફર, વચ્ચે આવતા અનેક વૃક્ષોની છાયામાં અટકતો