: ૩૨ : આત્મધર્મ : શ્રાવણ : ૨૪૯૬
થઈ ગયું; હજી આત્માનું જ્ઞાન તો તેને થયું ન હતું, એટલે આર્ત્તધ્યાનના ભૂંડા ભાવથી
મરીને તે પશુગતિમાં જન્મ્યો, ને સમ્મેદશિખરની નજીકના એક વનમાં મોટો હાથી થયો.
[પ્રિય પાઠક! હાથી થયેલો આ પારસનાથ ભગવાનનો જીવ, આ હાથીના
ભવમાં જ આત્મજ્ઞાન પામવાનો છે. તેની સુંદર કથા આવતા અંકમાં તમે વાંચશો. પણ
તે પહેલાં, કમઠનું તથા રાજા અરવિંદનું શું થયું તે જાણી લઈએ.]
કમઠે પોતાના ભાઈને પત્થર વડે છૂંદી નાંખ્યો–એ વાત જ્યારે આશ્રમના
તાપસોએ જાણી ત્યારે તેમણે કમઠને પાપી જાણીને ત્યાંથી કાઢી મૂક્્યો. પાપી કમઠ ચોર
લોકો સાથે રહેવા લાગ્યો ને ચોરી કરવા લાગ્યો. ચોરી કરતાં પકડાયો ત્યારે તેને ખૂબ
માર્યો. તે ઘણો દુઃખી થયો, પણ તેણે પોતાના ભાવ સુધાર્યા નહીં, અંતે ક્રોધમાં મરીને તે
કુક્કટ નામનો ભયંકર ઝેરી સર્પ થયો.
મરૂભૂતિ તો મરીને હાથી થયો છે, પણ આ બાજુ રાજા અરવિંદને તેની કાંઈ
ખબર નથી; તે તો ચિંતા કરે છે કે મરૂભૂતિ હજી કેમ પાછો ન આવ્યો? એવામાં ત્યાં
એક અવધિજ્ઞાની મુનિરાજ પધાર્યા, તેમને ઉપદેશ સાંભળીને રાજા ઘણો ખુશી થયો.
પછી પૂછયું કે મારો મંત્રી મરૂભૂતિ ક્યાં છે? તે હજી કેમ પાછો આવ્યો નથી?
ત્યારે મુનિરાજે કહ્યું કે હે રાજા! મરૂભૂતિને તો તેના ભાઈ કમઠે મારી નાંખ્યો
છે... દુઃખથી કુમરણ કરીને તે હાથી થયો છે.
એ સાંભળતાં જ રાજાને ખેદ થયો; તે વિચારવા લાગ્યો કે અરે! આ સંસાર કેવો
છે! દુષ્ટનો સંગ કરવાથી મરૂભૂતિ દુઃખી થયો.
મુનિરાજે વૈરાગ્યથી સમજાવ્યું કે હે રાજા! આ સંસારના જન્મ–મરણને કોઈ
મિથ્યા કરી શકતું નથી. આત્માનું જ્ઞાન જ્યાં સુધી ન કરે ત્યાં સુધી જીવને આવા જન્મ–
મરણ થયા જ કરે છે. પોતાના હિતને માટે જીવે દુષ્ટ પુરુષોનો સંગ છોડી જ્ઞાની
ધર્માત્માઓનો સંગ કરવા જેવો છે.
રાજા ઉદાસચિત્તે ઘેર આવ્યો; એકવાર રાજમહેલની અગાશીમાં બેઠો હતો ને
મુનિરાજના ઉપદેશને યાદ કરીને વૈરાગ્યના વિચાર કરતો હતો, એવામાં એક ઘટના
બની. આકાશમાં સુંદર રંગબેરંગી વાદળાં ભેગા થવા લાગ્યા, ને થોડીવારમાં તો એક
અત્યંત સુંદર જિનમંદિર હોય એવું દ્રશ્ય બની ગયું. એનો દેખાવ અદ્ભુત હતો!
અહા,