Atmadharma magazine - Ank 325
(Year 28 - Vir Nirvana Samvat 2497, A.D. 1971).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 12 of 45

background image
દીવાળી અંક ૨૪૯૭ આત્મધર્મ : ૯ :
તું સ્થાપ નિજને મોક્ષપંથે
(સમયસાર ગા. ૪૧૨)
સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ પરિણામ તે મોક્ષમાર્ગ છે; તેમાં આત્માને સ્થાપ!
અનાદિથી પરભાવમાં એકત્વબુદ્ધિ કરીને તેમાં આત્માને સ્થાપ્યો હતો, તેને બદલે હવે
તેમાંથી પાછો વાળીને સ્વદ્રવ્યની સન્મુખતાથી પ્રગટેલા સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રમાં
તારા આત્માને સ્થાપ! તેમાં તન્મય થઈને પરિણમ. –તે પરમાર્થ મોક્ષમાર્ગ છે.
બીજી ગાથામાં કહ્યું હતું કે દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રમાં સ્થિત જીવ સ્વસમય છે.
અહીં હવે શાસ્ત્ર પૂરું કરતાં ૪૧૨ મી ગાથામાં કહે છે કે હે ભવ્ય! તારા આત્માને
દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રમાં નિશ્ચળપણે સ્થાપ, નિરંતર સ્થાપ. એકાગ્ર થઈને દર્શન–જ્ઞાન–
ચારિત્રને જ ધ્યાવ; જ્ઞાનચેતનામય થઈને તેનો જ અનુભવ કર. નિર્મળપર્યાયને
ધ્યાવવાનું–અનુભવવાનું કહ્યું તેનો અર્થ, તે પર્યાયમાં અભેદ થઈને પરિણમેલા શુદ્ધ
આત્માને જ ધ્યાવ–અનુભવ, તેમાં સ્થિર થા! ત્યાં આનંદ છે......ત્યાં જ વિશ્રાંતિ–પરમ
શાંતિ છે. –આવો જ મોક્ષમાર્ગ અરિહંતોએ ઉપદેશ્યો છે.
શુદ્ધઆત્માના આશ્રયે થયેલા જે નિશ્ચય દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર છે તે જ એક
નિયમરૂપ મોક્ષમાર્ગ છે. આવા મોક્ષમાર્ગમાં જે પુરુષો સ્થિત થાય છે તેઓ શીઘ્ર
સમયના સારને પામે છે. ભાઈ, આ મોક્ષના મારગમાં આવવાની વાત છે.
જ્યાં આત્મા છે ત્યાં તું શોધ; જ્યાં આત્મા નથી તેના મમકાર વડે આત્મા નહીં
મળે, દ્રવ્યલિંગમાં કે રાગમાં ભગવાન આત્મા નથી, તેથી જેઓ દ્રવ્યલિંગને કે રાગને
પોતાપણે અનુભવે છે તેઓ શુદ્ધઆત્માને દેખતા નથી, અનુભવતા નથી. એટલે
મોક્ષમાર્ગને પામતા નથી. તેઓ તો રાગને જ અનુભવતા થકા અશુદ્ધ આત્માને દેખે
છે.
કોઈ કહે કે સમ્યગ્દર્શન સહિતનો શુભરાગ–વ્યવહાર તે મોક્ષનું કારણ થાય. –
તો તેમ પણ નથી. જેને સમ્યગ્દર્શન થયું ને શુદ્ધઆત્મા અનુભવમાં આવ્યો તે તો
રાગથી આત્માને જુદો જાણે છે. જેને જુદો જાણ્યો તે મોક્ષનું કારણ કેમ થાય?
શુદ્ધઆત્માના અનુભવથી મોક્ષ થાય છે, ને તે અનુભવમાં રાગનો અભાવ છે. માટે કહે
છે કે હે જીવ! રાગ વગરના નિશ્ચય સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ જે પરમાર્થ મોક્ષમાર્ગ
તેમાં તું તારા આત્માને સ્થાપિત કર.