Atmadharma magazine - Ank 326
(Year 28 - Vir Nirvana Samvat 2497, A.D. 1971).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 13 of 45

background image
:૧૦: આત્મધર્મ :માગશરઃ૨૪૯૭
ઘર તો આત્મા છે, તેનો પ્રેમ લાવીને તેમાં વાસ કર. અતીન્દ્રિય આનંદનો સ્વાદ લઈને
ઈંદ્રિયસેનાને તું તોડી નાંખ. ઈન્દ્રિયો તરફની એકતાબુદ્ધિ છોડીને અતીન્દ્રિય સ્વભાવમાં
તું ઝંપલાવ. તારો વાસ ઈંદ્રિયોમાં નથી, રાગમાંય તારો વાસ નથી. આનંદથી ભરેલા
અતીન્દ્રિયસ્વભાવમાં જ તારો વાસ છે. ઈન્દ્રિયોથી ભિન્ન એવા ચિદાનંદસ્વભાવને
અનુભવમાં લ્યે ત્યારે જ ઈન્દ્રિયવિષયોને જીતી શકાય.
ઈન્દ્રિયોથી હું જાણું–એમ જે માને તે ઇંદ્રિયોને ક્્યાંથી જીતી શકે? ઈન્દ્રિયોથી
જાણનારો હું નહીં. ઈન્દ્રિયો વડે જણાય એવું મારું સ્વરૂપ નથી, ઈન્દ્રિયો મારા જ્ઞાનનું
સાધન પણ નથી;–ઈન્દ્રિયોથી પાર અતીન્દ્રિય સ્વસંવેદનગમ્ય આત્મા હું છું –એમ ધર્મી
અનુભવ કરે છે.
અતીન્દ્રિય આનંદનું ધામ એવો આત્મા તે જ સ્વઘર છે. તેમાં વસીને જેણે
ભાવશુદ્ધિ કરી તેણે નિજઘરમાં સાચું વાસ્તુ કર્યું. અજ્ઞાની તો ઈન્દ્રિયના શુભ–અશુભ
વિષયોમાં જ વર્તે છે, એટલે તે આત્માને વશ નથી પણ ઈન્દ્રિયોને વશ છે, તથા તેનું
મન પરભાવોમાં ચંચળ વર્તે છે. હે જીવ! ચંચળ મનરૂપી માંકડાને વશ કરવા તું તારા
સ્વઘરમાં ભરેલા આનંદનિધાનને જો. આવા આત્માના ભાન વગરના બાહ્ય વ્રતાદિક
વડે તો માત્ર જનરંજન થશે, તેમાં આત્મરંજન નહીં થાય, આત્મા તે રાગવડે પ્રસન્ન
નહિ થાય. ભાવશુદ્ધિ વિના બાહ્યભેષ દિગંબરપણું કે શુભરાગરૂપ વ્રતાદિક એ કોઈ
જીવને પરમાર્થસિદ્ધિનું કારણ નથી, તે તો સંસારનું જ કારણ છે.
બહારમાં ધનના ઢગલા હોય કે શુભરાગના ઢગલા કરે પણ જેમાં આત્માના
આનંદની પ્રાપ્તિ નથી તેનાથી આત્માને શું લાભ? ભાઈ! તને દુઃખરૂપ એવા બધા
કષાયભાવોથી ભિન્ન ઉપયોગસ્વરૂપ આત્માને લક્ષગત કર, ને તે મિથ્યાત્વ તથા
કષાયોને છોડ.
ધર્મીને રાગથી ભિન્ન ચિદાનંદસ્વરૂપનું ભાન તો થયું છે, પછી પણ જે અશુભ કે
શુભરાગ છે તે છોડવાયોગ્ય છે, કષાયનાં કણીયાને હે જીવ! તું છોડ. સમ્યગ્દર્શન પછી
પણ જિનપ્રતિમા, જિનાગમ, નિર્ગ્રંથગુરુ વગેરે સંબંધી શુભરાગ ધર્મીને આવે છે,
શુભરાગ વખતે જિનાજ્ઞા અનુસાર જિનભક્તિ, શ્રુતભક્તિ, ગુરુભક્તિ વગેરે ભાવ હોય
છે, પણ આત્માના મોક્ષનું કારણ તો અંદરમાં ભાવશુદ્ધિરૂપી વીતરાગભાવ જ છે. માટે હે
જીવ! તું ભાવશુદ્ધિ પ્રગટ કર. ખરી જિનાજ્ઞા તો સ્વભાવના આશ્રયે