ભીખારી થઈને ભટકે–એ તો કાંઈ શોભે છે?
વસ્તુમાં ગુણ–પર્યાયના ભેદ પડે તો તે ભેદ પડીને પણ તેનામાં જ રહે, બીજામાં ન જાય.
અભેદવસ્તુમાં ભેદ કહેવો તે વ્યવહાર છે, પણ તે ભેદ તેનામાં જ રહે છે. આત્મામાં
એના અનંતજ્ઞાનાદિ ગુણઅપેક્ષાએ ભેદ પડે છે, છતાં વસ્તુરૂપે આત્મા એક છે. આવું
અનેકાન્તસ્વરૂપ છે. આત્માના નિર્મળ ગુણ–પર્યાયરૂપ સત્ત્વમાં રાગાદિ પરભાવોનો
અભાવ છે. –આવું અસ્તિ–નાસ્તિરૂપ અનેકાન્તપણું પણ સ્વયમેવ પ્રકાશમાન છે.
છે, પણ તેથી કાંઈ તે પરનો કર્તા થઈ જતો નથી; અને પરના જ્ઞાનમાં આત્મા પ્રમેય
થાય છે પણ તેથી કાંઈ તે પરનું કાર્ય થઈ જતો નથી. પોતે પ્રમાણરૂપ થઈને પરને જાણે,
જ્ઞાતા જ્ઞેયપણાનો સંબંધ છે, પણ તેથી વિશેષ બીજો કોઈ સંબંધ નથી.
છે એ વાત પ્રકાશશક્તિમાં બતાવી; અને આત્મા પરને પણ જાણે –એ વાત અહીં લીધી.
તેમજ આ આત્માને બીજા આત્મા પણ (–જેનામાં તે પ્રકારનું જ્ઞાન હોય તેઓ) જાણી
શકે છે. –એમ પણ આમાં આવ્યું. ઈન્દ્રિયોવડે બીજા આત્માઓ આ આત્માને જાણી શકે
નહીં; પણ અતીન્દ્રિય–જ્ઞાનથી તો આત્મા જરૂર જણાય. આત્મા એવો નથી કે કોઈને
જણાય જ નહીં.