સ્વયમેવ પ્રકાશે છે. એટલે રાગાદિવડે નિશ્ચયધર્મ પ્રગટે એ વાત રહેતી નથી.
બધી શક્તિના નિર્મળ પરિણમનમાં રાગાદિ અશુદ્ધતાનો અભાવ જ છે. –એવો
જ આત્માનો સ્વભાવ છે, ને આવા સ્વભાવપણે જે પરિણમ્યો તે જ સાચો
ગયા. જ્ઞાન કહેતાં અનંતધર્મનો અભેદ પિંડ આત્મા, તેની નિર્મળપરિણતિ
આત્મામાં અભેદ થઈ અને તે જ સમયે રાગથી તે જુદી પડી ગઈ. –આવા ગુણ–
પર્યાયના સમૂહ જેટલો આત્મા છે. દ્રવ્યમાં ત્રિકાળ વ્યાપક ગુણ, અને એક
સમયની વ્યાપક નિર્મળપર્યાય, એ બે થઈને આખો આત્મા છે. તેના ધર્મોનું આ
વર્ણન છે.
સ્વભાવ છે.
કર્તાપણું કરવા જઈશ તો શુદ્ધગુણરૂપ આત્મા તારી દ્રષ્ટિમાં નહીં આવે. રાગવડે
ગુણની પ્રાપ્તિ માને તેણે આખા આત્માને રાગરૂપ જ માન્યો, ગુણરૂપ આત્મા
તેણે ન માન્યો. –આ મિથ્યાત્વ છે, તેનું ફળ મોટું દુઃખ છે. અને રાગથી ભિન્ન
અનંતગુણસ્વરૂપ જે મહાન આત્મા–તેની ઓળખાણનું ફળ પણ મોટું એટલે
અનંત જ્ઞાન–આનંદથી ભરપૂર એવું સિદ્ધપદ, તે આત્માને જાણવાનું ફળ છે.
આત્મા પરમ સુખ પામશે...
દેહ છોડી મોક્ષમાં મ્હાલશે...