હોય, મુનિને યોગ્ય આચરણ પણ ન હોય–એવાને મુનિ માની લેતાં તો ઊલ્ટું સાચા
મુનિભગવંતોનો અનાદર થાય છે. મુનિને પરમ આદરથી માનીએ છીએ, –પણ
મુનિ હોવા જોઈએને? જેને અંતરમાં આત્માનું ભાન હોય, અને અંદર ઘણી
લીનતારૂપ ચારિત્રદશામાં આત્માના પરમ આનંદના ઘૂંટડા પીતા હોય, તદ્ન
દિગંબર દશા હોય–એવા મુનિ તે તો ભગવાન છે. અત્યારે એવા મુનિના દર્શન
અહીં દુર્લભ છે, –પણ તેથી કાંઈ ગમે તેવા વિપરીત સ્વરૂપવાળાને મુનિ ન માની
લેવાય. –આ તો વીતરાગનો માર્ગ છે, તેમાં ગોટા ન ચાલે. પોતાના હિતને માટે
સાચો નિર્ણય કરવાની આ વાત છે.
બતાવે છે જેણે રાગાદિ પરભાવોમાં એકતા માની, ને તેનાથી ભિન્ન જ્ઞાનચેતનાને
ન જાણી, તેને સમ્યગ્દર્શન પણ નથી, તો મુનિદશા ક્્યાંથી હોય? ભાઈ! એકવાર તું
પરભાવોથી જુદી તારી જ્ઞાનચેતનાવંત વસ્તુને અનુભવમાં લે તો તને સમ્યગ્દર્શન
થશે ને તારા જન્મ–મરણનો છેડો આવશે. આવી જ્ઞાનચેતનાનો અનુભવ
ગૃહસ્થનેય ચોથા ગુણસ્થાને થાય છે. આઠ વર્ષની દીકરી પણ આવો અનુભવ કરી
શકે છે. ગમે તેટલા શુભભાવ કરે પણ આવા અનુભવરૂપ જ્ઞાનચેતના વગર કદી
ધર્મ થાય નહીં.
જ્ઞાનચેતનાથી છૂટો જ જાણે છે, એટલે જ્ઞાનચેતનામાંથી તો બધો રાગ તેણે છોડી જ
દીધો છે. જ્ઞાનચેતના સાથે રાગના એક કણિયાને પણ ધર્મીજીવ ભેળવતા નથી.
જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ છે, ને તેને જ પરમાર્થધર્મ કહ્યો છે, તે જ મોક્ષનો હેતુ છે. એ
સિવાય જે વ્યવહારના શુભરાગ છે અને લોકો જેને ધર્મ માને છે તે કાંઈ પરમાર્થ
ધર્મ નથી,