ः ફાગણ : ૨૪૯૭ આત્મધર્મ : ૩ :
વડે. સ્વાનુભૂતિ થતાં ભાન થયું કે અહો! જ્ઞાન અને આનંદસ્વરૂપ વસ્તુ હું જ છું,
અને જગતમાં સૌથી શ્રેષ્ઠ સારભૂત હું જ છું. –આવી અનુભૂતિથી આત્મા શોભી
ઊઠ્યો.
સ્વાનુભૂતિ તે સાધકપર્યાય છે, અને તેના ફળમાં સકળ પદાર્થોને
જાણવારૂપ કેવળજ્ઞાન પ્રગટે છે, તે પૂર્ણ શુદ્ધપર્યાય છે. આમાં દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય
ત્રણે આવી ગયા.
* भावाय કહેતાં દ્રવ્ય આવ્યું.
* चित्स्वभाव કહેતાં ગુણ આવ્યો.
* स्वानुभूति કહેતાં સાધક દશા આવી; એટલે સંવર–નિર્જરા આવ્યા. (અને
આસ્રવ–બંધનો તેમાં અભાવ આવ્યો.)
* सर्व भावांतरच्छिदે કહેતાં સર્વજ્ઞતારૂપ મોક્ષપર્યાય આવી.
* આવા વિશેષણો સહિત શોભતો જે સારભૂત આત્મા, સમયસાર તેને
નમસ્કાર કરવારૂપ મંગળ કર્યું. મંગળશ્લોકમાં અલૌકિક ગંભીર ભાવો ભર્યા છે.
પ્રથમ શ્લોકમાં પં. બનારસીદાસજીએ ચિદાનંદ ભગવાનની સ્તુતિરૂપ મંગળ કર્યું.
હવે શુદ્ધાત્માના પ્રતિબિંબસ્વરૂપ જે સિદ્ધભગવાન તેમની સ્તુતિ તથા નમસ્કારરૂપ
મંગળ બીજા શ્લોકમાં કહે છે:–
जो अपनी दुति आप विराजत,
है परधान पदारथ नामी।
चेतन अंक सदा निकलंक,
महा सुख सागरकौ विसरामी।।
जीव अजीव जिते जगमैं,
तिनको गुन ज्ञायक अंतरजामी।
सो सिवरूप बस सिव थानक,
ताहि विलोकि नमैं सिवगामी।।२।।
(અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૨૯ પર)