Atmadharma magazine - Ank 330
(Year 28 - Vir Nirvana Samvat 2497, A.D. 1971).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 20 of 41

background image
: ચૈત્ર : ૨૪૯૭ આત્મધર્મ : ૧૭ :
આત્મસાધનામાં વૈરાગ્યધારા ઉલ્લસે છે.
(ભાવપ્રાભૃત ગા. ૧૦૬ થી ૧૧૦ના પ્રવચનમાંથી)
અહીં ભાવશુદ્ધિ માટે સરળ પરિણામનો ઉપદેશ છે. પોતાના દોષને, ગુણથી
અધિક એવા ધર્માત્મા ગુરુ પાસે સરળતાથી, માનમરતબો મુકીને નિવેદન કર. બાળક
જેવો સરળ થઈને પોતાના દોષની નિંદા કરવી તે ભાવશુદ્ધિનું કારણ છે. નિષ્કપટપણે
ગુરુ પાસે કહેવાથી દોષ ટળી જાય છે.
દુર્જનના વચનરૂપી ચપટી એટલે નિષ્ઠુર–કડવા આકરા વચન કહે છતાં પણ
સજ્જન ધર્માત્મા મુનિ તે સહન કરીને ક્ષમા રાખે છે. સ્વભાવની શાંતિને સાધનારા
મુનિઓ દેહ–વચનની મમતાથી રહિત છે, અકષાય પરિણામથી તે સહન કરે છે. અરે,
મારું અપમાન થયું–એવું શલ્ય પણ નથી રાખતા. ને પોતાને કાંઈ વચનની મમતા નથી
કે આણે મને આમ કહ્યું માટે હું તેને કંઈક કહું, જેથી બીજીવાર કાંઈ કહે નહીં. અંદરમાં
ચૈતન્યના ઉપશમભાવને સાધવામાં મશગુલ મુનિઓ જગતના વચનના કલેશમાં પડતા
નથી, એમને એવી નવરાશ જ ક્્યાં છે કે એવામાં પડે! વચનનો ઉપદ્રવ આવે કે દેહ
ઉપર ઉપદ્રવ આવે તોપણ મુનિઓ આત્મશાંતિથી ચલિત થતા નથી. જે અંદર ચૈતન્યની
શાંતિમાં વર્તે છે તેને સર્વત્ર શાંતિ જ છે. જગતમાં બીજું કાંઈ શરણ નથી; શરણ એક
ચૈતન્ય નિર્ભયરામ જ છે. દુર્વચન સાંભળતા ક્રોધ કરે તો તે મહાન શેનો? હજારો
યોદ્ધાને જીતનારા યોદ્ધા કરતાં ક્રોધને જીતનારા મુનિઓ મહાન છે. અરે મુનિ! દુષ્ટ
જીવના વચનોને તું તારા પાપના નાશનું કારણ બનાવ.
અહા, ભવથી ઉદાસ, શરીરથી ઉદાસ, સંસારભોગોથી ઉદાસ એવા વૈરાગ્યવંત
મુનિવરો મોક્ષને અર્થે ચૈતન્યને આરાધે છે...એવા મુનિઓનું દ્રષ્ટાંત આપીને કહે છે કે–
અરે જીવ! તું ક્રોધને છોડ! ને ક્ષમાગુણને ધારણ કર. સામા જીવોના પરિણામ તેની
પાસે રહ્યા. બીજાના પરિણામની જવાબદારી પોતાના ઉપર નથી, પણ પોતાના
પરિણામમાં હે જીવ! તું ક્ષમા રાખ. જગતની પ્રતિકુળતાના પ્રસંગે સંતો અંદર ચૈતન્યના
શાંતિના કુવામાં ફડાક કરતા ઊંડે ઊતરી જાય છે......શ્રાવક તે પણ મુનિનો ભક્ત અને
ઉપાસક છે. તેણે પણ આવી પરિણામશુદ્ધિ પ્રગટ કરવા યોગ્ય છે. પંચમકાળમાં
પ્રતિકૂળતા તો હોય; માટે તું બહુ સાવચેતીથી ક્ષમાભાવને જાળવજો.
(અનુસંધાન પાનું : ૨૯)