: ૧૮ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૭
સ......મ્ય......ગ્દ......ર્શ......ન
(ફાગણ વદ ૧૦ ના પ્રવચનમાંથી)
અહીં કારણસ્વભાવ અને કાર્યસ્વભાવ બતાવીને સમજાવે છે કે હે ભાઈ,
તારે જે આત્માનું કાર્ય પ્રગટ કરવું છે તેનું કારણ તારા સ્વભાવમાં જ છે.
આવા કારણસ્વભાવને અવલંબીને સંતો આત્મામાં અતીન્દ્રિય આનંદનો
અનુભવ કરે છે ને મોક્ષને સાધે છે. મોક્ષના ઈચ્છુક જીવોને માટે આ પ્રસિદ્ધ માર્ગ છે.
અહો, સમ્યગ્દર્શનરૂપી શુદ્ધ કાર્ય પ્રગટે એવું સામર્થ્ય અત્યારે જ આત્મામાં
વિદ્યમાન છે; જ્યાં કારણપણે તેનો સ્વીકાર કર્યો ત્યાં સમ્યગ્દર્શનાદિ કાર્ય પણ હોય
જ છે. આમ કારણ–કાર્યની મહાન સંધિ છે.
કારણ કોનું? કે કાર્ય થયું તેનું. જેવું શુદ્ધ–આનંદમય કાર્ય થયું, તેવું જ કારણ
વિદ્યમાન છે; આ રીતે કારણ–કાર્ય બન્ને એક જાતનાં (શુદ્ધ) છે, –તેને જ્ઞાની જ
જાણે છે, અને તેઓ સમ્યગ્દર્શનાદિને સાધે છે.
બીજે બધેથી દ્રષ્ટિ હઠાવીને, અંતરમાં સહજ નિજાત્મતત્ત્વને દ્રષ્ટિમાં લે, તેમાં
એકાગ્રતાથી સમ્યગ્દર્શનજ્ઞાનચારિત્રરૂપ મોક્ષમાર્ગ પ્રસિદ્ધ થાય છે; આ પ્રસિદ્ધ
માર્ગને હે જીવો! તમે ભક્તિથી આરાધો.
સહજ ચૈતન્યરૂપ આત્મા પોતે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપે પરિણમે તે
પ્રસિદ્ધ મોક્ષમાર્ગ છે. –આમ જાણીને તીક્ષ્ણબુદ્ધિવાળા શુદ્ધદ્રષ્ટિજીવો પોતાના
શુદ્ધઆત્માને એકને જ ભજે છે.
આચાર્યદેવ કહે છે કે અહા! આવો મોક્ષમાર્ગ પ્રસિદ્ધ છે.....જ્ઞાનીઓને
અંતરમાં પ્રગટ અનુભવાય છે; તેને જાણીને તમે પણ પોતાના સહજ
પરમાત્મતત્ત્વના આશ્રયે મોક્ષમાર્ગને પ્રગટ અનુભવો.....સ્વયં સમ્યગ્દર્શનાદિ
મોક્ષમાર્ગરૂપે પરિણમો.
એવા સમ્યક્ત્વાદિ–પરિણત સર્વે સંતોને
આનંદપૂર્વક નમસ્કાર હો.