Atmadharma magazine - Ank 330
(Year 28 - Vir Nirvana Samvat 2497, A.D. 1971).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 25 of 41

background image
: ૨૨ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૭
સ્વદ્રવ્ય તરફ ઝુકતાં મોક્ષ સધાય છે. –આમ ધર્મી જાણે છે કે મારા મોક્ષનું કારણ મારો
આત્મા જ છે, બીજું કોઈ મારા મોક્ષનું કારણ નથી. પોતાના આત્મામાં જેણે પૂર્ણતા દેખી
તે પોતાના સિવાય બીજાનો આશરો કેમ લ્યે! જે બીજાના આશ્રયે મોક્ષનું સાધન કરવા
માંગે છે તેણે પોતાના પૂર્ણ સ્વભાવને જાણ્યો જ નથી; પૂર્ણ સ્વભાવ જાણે તે બીજા પાસે
ભીખ માંગે નહીં, પરાશ્રયે મોક્ષમાર્ગ માને નહીં. રાગનો એક કણિયો પણ સારો માને
તો રાગ વગરના સ્વભાવને તેણે માન્યો નથી. શુદ્ધ આત્માની ઉપલબ્ધિ શુદ્ધ આત્માના
જ આધારે છે. માટે હે જીવ! આવા સ્વાશ્રિત જિનમાર્ગને પામીને તું તારી બુદ્ધિને
પોતાના શુદ્ધાત્મામાં જોડ; પરાશ્રયની બુદ્ધિને તોડ અને અંતર્મુખ થઈને શુદ્ધરત્નત્રયમાં
તારા આત્માને જોડ. ભગવાનનો માર્ગ તો નિજાત્મામાં જ એકાગ્ર થવાનો છે. પરના
આશ્રયે રાગ થાય તેને કાંઈ ભગવાને મોક્ષનો ઉપાય કહ્યો નથી. અંતરમાં રાગાદિથી
પાર એવું જે પોતાનું સહજ પરમ ચૈતન્ય તત્ત્વ, તેમાં એકાગ્ર થતાં પરમ શાંત ચૈતન્ય
વીતરાગરસ અનુભવાય છે ને તે જ મોક્ષનો ઉપાય છે. બધાય તીર્થંકર ભગવંતોએ
આચરેલો અને ઉપદેશેલો એવો આ એક જ સ્વાશ્રિત મોક્ષમાર્ગ છે.
આચાર્ય ભગવાન કહે છે કે અહો, ભવ્ય જીવો! આવા સ્વાશ્રિત મોક્ષમાર્ગરૂપ
શુદ્ધ દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર તે નિયમથી સારભૂત કર્તવ્ય છે. મોક્ષને માટે તમે આવા શુદ્ધ
રત્નત્રય માર્ગને આરાધો, અને બીજા પરાશ્રિતભાવોને છોડો, આવા સ્વાશ્રિત
મોક્ષમાર્ગથી વિપરીત જે કોઈ ભાવો છે તે છોડવા યોગ્ય છે. આવો વીતરાગી મોક્ષમાર્ગ
તે જ ખરેખર સારભૂત છે, ને તે મોક્ષાર્થી જીવે ચોક્કસ કરવા જેવું કર્તવ્ય છે. વચ્ચે
વ્યવહાર અને પરાશ્રય આવી જાય તે કાંઈ સારભૂત નથી, મોક્ષને માટે તે કાંઈ કર્તવ્ય
નથી; મોક્ષનો માર્ગ તેની અપેક્ષા વગરનો છે. અહો, પરમ વૈરાગ્ય પરિણતિરૂપ, અને
સર્વથા અંતર્મુખ એવો મોક્ષનો માર્ગ ભગવાને કહ્યો છે, તે જ માર્ગ સાધીને
વીતરાગમાર્ગી સંતોએ આ પરમાગમોમાં પ્રસિદ્ધ કર્યો છે. આવા માર્ગનું શ્રવણ કરવું તે
પણ મહાન ભાગ્ય છે, અને આત્મામાં આ માર્ગનો નિર્ણય કરતાં તો મોક્ષના દરવાજા
ખુલી જાય છે; તેનું ફળ આત્માના પૂર્ણાનંદના અનુભવરૂપ મોક્ષ છે.
આવો મોક્ષ અને તેનો માર્ગ ભગવાને કહ્યો છે;
ભવ્ય જીવો ભક્તિપૂર્વક તેને આરાધો.
(–નિયમસાર ગાથા ૨)