: ૪૨ : આત્મધર્મ : વૈશાખ : ૨૪૯૭
૧૪૮. આત્માના અનુભવ માટે રાગ સામે જોવું નથી પડતું, કેમકે આત્મા રાગમાં
વ્યાપક નથી.
૧૪૯. અનંત ગુણે પરિપૂર્ણ પોતાનો જે ચૈતન્યસ્વભાવ, તેમાં જ આત્મા વ્યાપક છે,
તે જ આત્મા છે, તેની સન્મુખતાથી જ આત્માનો સાચો અનુભવ થાય છે.
૧પ૦. ભાઈ, જેટલામાં આ શરીર છે તેટલામાં જ તારો ચિદાનંદસ્વરૂપ આત્મા છે,
દેહથી તદ્ન જુદો એનો સ્વભાવ છે. દરિયા જેવા ગંભીર સ્વભાવમાં અનંતા
ગુણરત્નો ભરેલા છે. ‘કાંઠે ઊભો રહીને તે શોધ મા; અંદર ડુબકી માર. ’
૧પ૧. જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ આત્મા મુક્ત જ છે, તે કોઈ બીજાથી બંધાયો નથી. ક્ષણિક
વિકારને જ આત્મા માનીને પોતાને બંધાયેલો માન્યો છે, પણ જો
સ્વભાવની શુદ્ધતાને જુએ તો મુક્ત તત્ત્વ દેખાય છે.
૧પ૨. જેમ બોરના માટલામાં વાંદરાનો હાથ કોઈએ પકડ્યો નથી, પણ વાંદરે
બોરની મૂઠી પોતાના હાથમાં બાંધી છે–તે મમતાને લીધે પોતે પકડાયો છે;
ને બીજાએ મને પકડ્યો એમ માને છે. તેમ જીવ પોતાના સ્વભાવને ભૂલીને
પરભાવની મમતાથી પકડાયો છે, ને બીજાએ મને બાંધ્યો–એમ અજ્ઞાનથી
માને છે.
૧પ૩. તું પરભાવની મમતા છોડી દે, ને જ્ઞાનસ્વભાવરૂપ જેવો છો તેવો નિશ્ચલ
રહે, તો જ્ઞાન–આનંદનો ચૈતન્યદરિયો તારામાં જ તને દેખાશે. અહા,
ચૈતન્યદરિયો પોતાના આનંદતરંગમાં ડોલી રહ્યો છે.
૧પ૪. પરમાત્મા કહે છે કે હે આત્મા! તારો આત્મા જ કેવળજ્ઞાનનાં પાક પાકે
એવું ચૈતન્યવૃક્ષ છે; આ ચૈતન્ય ઝાડની ડાળીએ રાગનાં ઝાડ ન પાકે; અને
રાગનાં ઝાડમાં કેવળજ્ઞાનનાં ફળ ન પાકે.
૧પપ. ચૈતન્યનો અનાદર કરીને જે રાગનો આદર કરે છે તે અમૃતનાં મીઠા ઝાડને
છોડીને ઝેરનાં ઝાડને સેવે છે.
૧પ૬. રાગ–દ્વેષ, ક્રોધાદિ વિકારી ભાવો છે તે અસ્થિર છે, રાગ પલટીને બીજી ક્ષણે