મોક્ષ તો જ્ઞાનનું ફળ છે, જેમ રાગમાં સુખ નથી તેમ તેના ફળરૂપ સ્વર્ગમાં
પણ સુખ નથી; મોક્ષ વીતરાગસ્વરૂપ છે, તેમાં સુખ છે.
ઉત્તર:– મનુષ્ય સમ્યગ્દ્રષ્ટિ મરીને દેવમાં ઊપજે છે, અથવા મોક્ષ પામે છે; પણ જો
મનુષ્યમાં તિર્યંચમાં કે પ્રથમ નરકમાં પણ ઊપજે છે.
* દેવ–સમ્યગ્દ્રષ્ટિ મરીને મનુષ્યમાં જ ઊપજે છે.
* નારકી–સમ્યગ્દ્રષ્ટિ મરીને મનુષ્યમાં જ ઊપજે છે.
* તિર્યંચ–સમ્યગ્દ્રષ્ટિ મરીને દેવમાં જ ઊપજે છે.
કષ્ટ આવી પડ્યા. પણ અંતે ધર્મની આરાધના વડે તેણે પોતાના જીવનને
સફળ બનાવ્યું. આ ઉપરથી એવો બોધ મળે છે કે ધર્મની આરાધનામાં દ્રઢ
થવું, અને કોઈ ધર્માત્માની નિંદા ન કરવી.
ઉત્તર:–
તો કદી પૈસા હોતા નથી છતાં તેઓ મોટા દાનેશ્વરી છે, કઈ રીતે? કે તેઓ
જ્ઞાનદાન આપીને અનેક જીવોને મોક્ષપંથે ચડાવે છે. જ્ઞાનદાન સૌથી મહાન
છે; એક હાથી ધર્માત્મા–પંચમગુણસ્થાની શ્રાવક હતો; જંગલના બીજા
હાથીઓ સૂંઢમાં સૂકાં ઘાસપાન વગેરે લાવીને અત્યંત ભક્તિથી તે ધર્માત્મા–
હાથીને આહારદાન કરતા હતા. એમાં પૈસાની જરૂર ક્્યાં પડી? અને જેને
દાન કરવું જ હોય તે મૂડી ગણવા ન બેસે કે આટલી મૂડી થાય પછી દાન
કરું. બે પૈસામાંથી