Atmadharma magazine - Ank 332
(Year 28 - Vir Nirvana Samvat 2497, A.D. 1971).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 43 of 56

background image
: જેઠ : ૨૪૯૭ આત્મધર્મ : ૨૯ :
હવે આ પ્રવચનસાર છે. પ્રવચન એટલે સર્વજ્ઞ ભગવાનની ઉત્કૃષ્ટ વાણી, તેના
સારરૂપ જે સિદ્ધાંત, તેનું આમાં વર્ણન છે. કુંદકુંદાચાર્યદેવે સર્વજ્ઞ પરમાત્માની વાણીરૂપ
પ્રવચન સાક્ષાત્ સાંભળીને તેનો સાર આ પરમાગમમાં ગૂંથ્યો છે. તેના મંગલાચરણમાં
શ્રી અમૃતચંદ્રસ્વામી જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ ઉત્કૃષ્ટ આત્માને નમસ્કાર કરે છે. કેવો છે તે
આત્મા? – કે પોતાના અનુભવથી જે પ્રસિદ્ધ છે; તેની પ્રસિદ્ધિ કોઈ રાગવડે થતી નથી,
તે તો પોતાના અનુભવથી જ પ્રસિદ્ધ થાય છે. અનંતા સિદ્ધ ભગવંતો થયા તેઓ
આત્માનો અનુભવ કરી કરીને જ સિદ્ધ થયા છે. પહેલાંં સમ્યગ્દર્શનમાં પણ આત્મા
સ્વાનુભવ–પ્રત્યક્ષ થાય છે. આવા સ્વાનુભવપ્રત્યક્ષ ચૈતન્યસ્વરૂપ પરમ આનંદમય
આત્માને લક્ષમાં લઈને તેમાં વળવું – ઢળવું – નમવું તે અપૂર્વ મંગળ છે.
આત્માનું અનેકાન્તમય જ્ઞાન–તેજ જગતના સ્વરૂપને પ્રકાશિત કરે છે ને
મોહઅંધકારને નષ્ટ કરે છે. દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયરૂપ આત્માનું સ્વરૂપ પોતાથી સત્ છે, ને
પરભાવો તેમાં અસત્ છે – એમ અસ્તિ – નાસ્તિરૂપ અનેકાન્તવડે આત્માનું સ્વરૂપ
પ્રકાશે છે. આવું અનેકાન્તમય તેજ જયવંત છે. અહો! સર્વજ્ઞ પરમાત્માએ અનેકાન્તવડે
પ્રકાશેલું આત્મસ્વરૂપ લક્ષમાં લેતાં મિથ્યાત્વાદિ મોહનો લીલામાત્રમાં નાશ થઈ જાય છે.
જે ભવ્ય જીવો પરમ આનંદના પિપાસુ છે તેમને માટે આ શાસ્ત્ર રચાય છે.
અતીન્દ્રિય જ્ઞાન ને અતીન્દ્રિય આનંદસ્વરૂપ આત્માની વાત સાંભળતાં જેના હૃદયમાં
આત્માનો ઝણઝણાટ જાગી જાય – એવા પરમ આનંદના પિપાસુ ભવ્ય જીવોને માટે
આ શાસ્ત્રમાં અમે જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ આત્મા બતાવશું. અહો, આ ચૈતન્યના અતીન્દ્રિય
આનંદની વીણા સાંભળતાં જિજ્ઞાસુનો આત્મા ડોલી ઊઠે છે.
હવે, પહેલી પાંચ ગાથાનો પ્રારંભ થાય છે. ત્યાર પહેલાંં તેના ઉપોદ્ઘાતમાં
અમૃતચંદ્રસ્વામી શાસ્ત્રકાર–મુનિરાજની અંતરંગદશાનું વર્ણન કરે છે. શાસ્ત્રકાર તો
મુનિરાજ છે ટીકાકાર પણ મુનિરાજ છે. હજાર વર્ષ પહેલાંં થયેલા એક મુનિરાજની દશા,
હજાર વર્ષ પછી પણ બીજા મુનિ ઓળખી લ્યે છે. – એવી સ્વસંવેદન જ્ઞાનની તાકાત છે.
પોતાના આત્માને પ્રત્યક્ષ કરનારા ધર્માત્મા બીજા ધર્માત્માની દશાને પણ અનુમાન
વગેરેથી ઓળખી લ્યે છે. જેને પોતાનો આત્મા પ્રત્યક્ષ થયો નથી, પોતે પોતાને જ
ઓળખ્યો નથી, તે બીજા આત્માની સાચી ઓળખાણ કરી શકતો નથી. – કેમકે પ્રત્યક્ષ
વગરના એકલા અનુમાનથી કે ઈંદ્રિયજ્ઞાનથી આત્મા જણાય નહીં.