: અષાઢ : ર૪૯૭ આત્મધર્મ : ૩૫ :
આપના પ્રશ્નોના જવાબ
બાળકો તથા જિજ્ઞાસુઓ તરફથી આવેલા પ્રશ્નોમાંથી ૭પ
પ્રશ્નો તથા તેના જવાબ ગતાંકમાં આપેલ છે; વિશેષ પ્રશ્નો
તથા તેના જવાબો અહીં આપીએ છીએ. જિજ્ઞાસુઓ આ
વિભાગમાં સારો રસ લઈ રહ્યા છે. (આપ પણ આપના
પ્રશ્નો મોકલી શકો છો.) સં.
(૭૬) પ્રશ્ન:– જ્ઞાનસ્વભાવની સન્મુખ થવા માટે શું કરવું? (પ્રેમચંદ જૈન, ખૈરાગઢ)
ઉત્તર:– ‘જ્ઞાનસ્વભાવ’ જેને કહેવામાં આવે છે તે શું ચીજ છે? અને સમસ્ત
રાગાદિ પરભાવોથી એની અત્યંત ભિન્નતા કયા પ્રકારે છે – તે
બરાબર નકકી કરીને વારંવાર તેનું મનન કરવું. ‘આવો
જ્ઞાનસ્વભાવ જ હું છું’ – એમ પરમપ્રીતિથી વારંવાર વેદનનો
પ્રયત્ન કરતાં જ્ઞાનસ્વભાવની સન્મુખતા થાય છે ને તે જ્ઞાનમાં
પરમશાંતિ વેદાય છે.
(૭૭) પ્રશ્ન:– સમ્યગ્દ્રષ્ટિને કયા ગુણથી ઓળખી શકાય?
ઉત્તર:– હું જે જ્ઞાનસ્વભાવ છું તે જ્ઞાનસ્વભાવ જ છું; કોઈપણ પ્રસંગે કોઈપણ
રાગાદિ પરભાવમાં હું ભળી જતો નથી – આવું ‘આત્મત્વ’
સમ્યગ્દ્રષ્ટિને સદાય વર્તે છે. આવું પરભાવથી ભિન્ન આત્મત્વ આપણે
લક્ષમાં લઈએ તો જ સમ્યગ્દ્રષ્ટિને ઓળખી શકીએ. અને આવા
લક્ષપૂર્વક જોઈએ તો, જ્ઞાનીની વાણીમાં – ચેષ્ટામાં પણ ચૈતન્યભાવ
ઝળકતો દેખાય છે. પોતામાં આવું સૂક્ષ્મલક્ષ થયા વગર જ્ઞાનીની
સાચી ઓળખાણ થતી નથી, માત્ર બાહ્ય ઓળખાણ થાય છે.
(૭૮) પ્રશ્ન:– સંસારની અરુચિ છે, વિભાવનો ડર લાગે છે, ચૈતન્યસ્વભાવની
લગની છે, તોપણ જ્ઞાયકદેવ કેમ પ્રગટ નથી થતા? (મુમુક્ષુબેન)
ઉત્તર:– બેન, પ્રશ્ન બહુ સારો છે; તેના ઉત્તરમાં જ્ઞાયકદેવ પોતે કહે છે – હું તો
પ્રગટ હાજર તમારી પાસે જ છું, તમે કેમ મારી સામે નથી જોતા?