: આસો : ૨૪૯૭ આત્મધર્મ : ૧૧ :
આત્માને અપૂર્વ શાંતિ અને સમાધિ આપનાર
અલૌકિક વીતરાગમાર્ગ
સર્વજ્ઞદેવનો માર્ગ અપૂર્વ અલૌકિક છે; તે માર્ગને
સેવતાં આત્માની પરમ વીતરાગી શાંતિ થાય છે. જેમાં શાંતિ
ન મળે તે વીતરાગનો માર્ગ નહીં. વીતરાગનો માર્ગ તો
વીતરાગભાવવડે પરમ અતીન્દ્રિય શાંતિ દેનાર છે. અરે જીવ!
વીતરાગનો આવો માર્ગ તને મળ્યો, તો હવે બીજી ઉપાધિ
છોડીને વીતરાગભાવવડે તારા પરમાત્મતત્ત્વને ચિંતવ, તેમાં
તને પરમ શાંતિ પરમ આનંદ ને પરમ સમાધિ થશે.
[સોનગઢમાં બોટાદના ભાઈશ્રી શિવલાલ વીરચંદ ગાંધી તથા જોરાવરનગરના
ભાઈશ્રી અનુપચંદ છગનલાલ ઉદાણીના નવા મકાન (ગુરુમહિમા) ના વાસ્તુ પ્રસંગે
મંગલપ્રવચનમાંથી. વીર સં. ૨૪૯૭ આસો સુદ ત્રીજ નિયમસાર ગાથા ૧૨૨]
* * * * *
સમાધિ એટલે આત્માની સાચી શાંતિ ને આનંદ કેમ થાય તેની આ વાત છે.
આધિ–વ્યાધિ ને ઉપાધિ વગરનો જે વીતરાગી શાંતભાવ તે સમાધિ છે. આ સમાધિમાં
બહારનું કોઈ આલંબન નથી, પોતાના શુદ્ધઆત્માનું જ આલંબન છે, વીતરાગભાવવડે
પોતાના આત્માની શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–અનુભવ તે સમાધિની રીત છે.
મુમુક્ષુ ધર્મીને પંચપરમેષ્ઠી ભગવંતો પ્રત્યે બહુમાન–સ્તુતિનો પ્રશસ્તભાવ આવે
છે; પણ પરમ સમાધિમાં તો તે પ્રશસ્તરાગનું પણ આલંબન નથી. સર્વજ્ઞ પરમાત્મા
અરિહંત અને સિદ્ધભગવંતોને અચિંત્ય પરમ વીતરાગવૈભવ પ્રગટ્યો છે, સાધુમુનિઓને
પણ આત્માના પ્રચુર સ્વસંવેદન વડે ધણોજ આનંદમય વીતરાગ વૈભવ પ્રગટ્યો છે.
અશુભથી છૂટવા મુમુક્ષુજીવોએ, પરમયોગિમુનિઓએ પણ આવા પરમેષ્ઠી ભગવંતોની
સ્તુતિ–બહુમાન કર્તવ્ય છે; તેમાં પ્રશસ્તભાવ છે. અને પરમાર્થ સમાધિમાં લીન એવા
નિર્વિકલ્પસંતોને તો અતીન્દ્રિય આનંદમાં એવી એકાગ્રતા છે