કારતક: ૨૪૯૮ આત્મધર્મ : ૧૯ :
અહા! અનંત અતીન્દ્રિય આનંદ, ને અનંત અતીન્દ્રિયજ્ઞાન, એવા અનંત ભાવો
જેમાં ભરેલા છે એવા પોતાના આત્માની સન્મુખ થઈને જે વીતરાગી શ્રદ્ધાવગેરે
પરિણામ પ્રગટ્યા તે જ આરાધનારૂપ ભક્તિ છે. આમાં દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય ત્રણે
આવી ગયા, ને મોક્ષમાર્ગ પણ આવી ગયો.
શુદ્ધ દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય એવા ત્રણભાવોમાં આત્મા છે, આત્માનું આવું અદ્ભુત
અલૌકિક સ્વરૂપ, ભગવાન જિનેન્દ્રદેવના માર્ગમાં જ પ્રકાશ્યું છે. પ્રભુ! તું પોતે
ભગવાન છો! તું તારા આત્માનું જ ભજન કર. તને ભજતાં તારી મુક્તિ થશે.
પરનું શરણ આત્માને નથી; પરના ભજનનો શુભવિકલ્પ તે પણ આત્માને શરણ
નથી; શરણ તો પોતાના આત્માના આશ્રયે જે નિર્વિકલ્પદશા પ્રગટી તે જ છે.
આત્માની નિર્વિકલ્પ અનુભૂતિમાં જે શુદ્ધપરિણામ થયા તેનું ભજન, એટલે
વારંવાર તેનું સેવન તે આરાધના છે, તે ભક્તિ છે, તે મુક્તિની દાતાર છે. શ્રી
જિનવર ભગવાને મોક્ષને માટે શ્રાવકોને તેમજ શ્રમણોને આવી વીતરાગી
ભક્તિનો ઉપદેશ દીધો છે. શ્રાવકોને પણ શુદ્ધ પરમાત્મતત્ત્વની સન્મુખતાવડે શુદ્ધ
પરિણતિરૂપી આરાધના–ભક્તિ નિરંતર વર્તે છે, તેથી તે ભક્ત છે–ભક્ત છે, એટલે
કે તે પણ મોક્ષના આરાધક છે.
ભાઈ, તારે તારી દશા ફેરવવી હોય તો તારી રુચિની–જ્ઞાનની દિશા પલટાવવી
પડશે; પરસન્મુખતા છોડીને તારા બધાય પરિણામોને સ્વસન્મુખ કરવા પડશે.
અહો! હું જ પરમાત્મતત્ત્વ અચિંત્ય અનંત ભાવોનો ભંડાર છું–એમ પરમ મહિમા
લાવીને સ્વવસ્તુમાં પરિણામને જોડ, તેમાં જ શુદ્ધ રત્નત્રયની આરાધના થશે. આ
સિવાય બહારમાં દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્રવગેરેની ભક્તિમાં ઉપયોગ જોડીને તે શુભરાગથી
મુક્તિ થવાનું કોઈ માને તો ભગવાન કહે છે કે તે સાચો ભક્ત નથી, તે મુક્તિનો
આરાધક નથી.
શુભરાગરૂપ ભક્તિ તે કાંઈ ભવછેદક ભક્તિ નથી; સમ્યક્ત્વાદિ શુદ્ધભાવરૂપ
વીતરાગી ભક્તિ તે જ ખરેખર ભવછેદક–ભક્તિ છે. એવી ભક્તિવડે અંદરમાં
ભગવાનના સાક્ષાત્ ભેટા થાય છે. જેમાં ભગવાનના ભેટા ન થાય ને ભવદુઃખના
ભેટા થાય એને તે ભક્તિ કોણ કહે? સમ્યક્ત્વાદિના ભજનમાં તો અંદર પોતાના
પરમાત્મતત્ત્વની અનુભૂતિ છે, અનંત શાંતિનું વેદન છે, ચૈતન્યભગવાનનો
સાક્ષાત્કાર છે.
અહા, સ્વાનુભૂતિરૂપ આ માર્ગ, એ તો અનંત આનંદને આપનારો માર્ગ છે. અનંત