Atmadharma magazine - Ank 337 (Original language). Page: 44.

કારતક: ૨૪૯૮ આત્મધર્મ : ૪૧ :

રત્નત્રયના મહા નિધાનથી શોભતું આનંદમય ચૈતન્યઘર

(ધનતેરશનું પ્રવચન: નિયમસાર ગાથા. ૧૩૬)

જેમાં રત્નત્રય નિધાન ભરેલા છે એવા નિજ–પરમાત્માને પ્રાપ્ત કરનાર જીવ કેવો

છે? એટલે કે નિજપરમાત્માની અનુભૂતિ વડે જે મોક્ષમાર્ગને સાધી રહ્યો છે તે જીવ કેવો
છે? તેનું વર્ણન છે. તે જીવને મોક્ષની નિશ્ચય ભક્તિ છે, એટલે કે પોતાના પરમાત્માની
ભક્તિ છે.

પોતાના ચૈતન્ય–પરમાત્મસમુદ્રમાંથી આનંદનું અમૃત પીવામાં તે જીવ અભિસુખ

છે. તે રાગાદિ વિકલ્પોની સન્મુખ નથી, તેનાથી તો વિમુખ છે–જુદો છે, ને અંતરમાં
પોતાના અનંત આનંદના સમુદ્રમાં અભિમુખ થઈને આનંદરસનું પાન કરવામાં તત્પર
છે. આનંદનો સમુદ્ર હું પોતે જ છું–એમ અભેદ અનુભૂતિ વડે પોતે આનંદરૂપ થયો છે;
આવો મોક્ષમાર્ગ છે; તેમાં કોઈ ભેદકલ્પના નથી, વિકલ્પ નથી, દુઃખ નથી, અશાંતિ
નથી. અરે ચૈતન્યના વેદનમાં વિકલ્પ કેવા? ચૈતન્યવસ્તુ પોતે વિકલ્પ વગરની છે.

અહા, આવી ચૈતન્યવસ્તુ હું છું–એમ સ્વતત્ત્વના પરમ મહિમાપૂર્વક પોતાના

સ્વરૂપનો નિર્ણય કરવો–તે જ અનુભૂતિનો રસ્તો છે. ચૈતન્યસૂર્ય ઊગવાનો સીધો રસ્તો
આ છે, બીજો તો કોઈ રસ્તો નથી. અંતરના રસ્તા તો અંતરમાં જ હોયને! શાંતિ તો
અંતરમાં છે, બહારમાં ક્યાંય નથી.

આત્મા સ્વસન્મુખ થઈને જ્યાં સમ્યક્ રત્નત્રયરૂપે પરિણમ્યો ત્યાં તે

મોક્ષમાર્ગમાં સ્થિત થયો. તેનાં સમ્યક્ રત્નત્રય તે રાગ વગરનાં છે, તેમાં ભેદ નથી,
વિકલ્પ નથી, તેમાં તો ચૈતન્યના પરમ આનંદરસનું પીણું છે. આવી શુદ્ધ મોક્ષમાર્ગરૂપ
પરિણતિમાં પોતાના આત્માને જે પરિણમાવે છે તે મોક્ષની પરમભક્તિ કરનારો છે
એટલે કે મોક્ષનો આરાધક છે.

આજે ‘ધનતેરસ’ છે; અજ્ઞાનીઓ બહારના ધનની ભાવના ભાવે છે, પણ ધન્ય

એવું જે નિજસ્વરૂપ, તેની સન્મુખ થઈને સ્વરૂપની લક્ષ્મીનું સ્વસંવેદન કરવું તે જ ધન્ય
છે. આત્માની ચૈતન્યલક્ષ્મીને ભજવી તે મોક્ષસંપદાની પ્રાપ્તિનું કારણ છે.

< Previous Page Next Page >