Atmadharma magazine - Ank 338
(Year 29 - Vir Nirvana Samvat 2498, A.D. 1972).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 21 of 45

background image
: ૧૮: આત્મધર્મ ૨૪૯૮: માગશર
ચિત્તને જોડે નહીં, ને વિકલ્પના વેદનમાં ચિત્તને જોડે–એને આનંદ કે શાંતિ ક્યાંથી હોય?
બાપુ! ઠરવાનું ઠામ તો તારો આત્મા જ છે, તેમાં ઠરતાં તને પરમ શાંતિ છે. તારું તત્ત્વ
જ આનંદથી ઝરતું છે.
જેમ એકનો એક વહાલો દીકરો વીસવરસની જુવાનીમાં મરી જાય ને પછી ચિત્ત
એવું ઉદાસ થઈ જાય કે દુનિયામાં ક્યાંય ચેન ન પડે, સર્વત્ર સ્મશાન જેવું લાગે, ક્યાંય
ચિત્ત ઠરે નહીં. પણ એ વખતે ય જો અંદર નજર કરે તો ઠરવાનું ઠામ પોતાનું
ચૈતન્યધામ છે, તેમાં ઠરતાં મહાન આનંદ ઝરે છે.
ચૈતન્યતત્ત્વના અચિંત્ય મહિમાને લક્ષમાં લઈને તેમાં ઠર્યા વિના જગતમાં ક્યાંય
જીવને શાંતિ મળે તેમ નથી. રાગમાંથી શાંતિ લેવા માંગે છે તેમાં તો હે જીવ! તારા
તત્ત્વને તું શાંતિ વગરનું હલકું કરી નાંખે છે. બાપું! તારું તત્ત્વ એવું હલકું નથી; તે તો
મહાન્, પોતે જ પરમ આનંદનું ધામ છે. તેને ધ્યાવ.
અહા, આવું શાંત મારું સહજતત્ત્વ, તેમાં બહારના આડંબરના વિકલ્પોનો
કોલાહલ કેવો? બહારના શુભાશુભ વિકલ્પોના કોલાહલમાંથી ચૈતન્યની શાંતિ લેવા
માંગે છે તે જીવ આત્મવશ નથી પણ પરવશ છે, તેને ધર્મધ્યાન નથી.
અહા, ચૈતન્યનું ધ્યાન તો બહારના કોલાહલ વગરનું, કોઈ અચિંત્ય આનંદપ્રદ
છે. ચૈતન્યતત્ત્વ પોતે કોલાહલ વિનાનું આનંદનું ધામ છે, તેના સ્વીકારપૂર્વક જે પરિણતિ
થઈ તે પણ તેવી આનંદરૂપ, અને વિકલ્પ વગરની છે. ચૈતન્યતત્ત્વ મહા આનંદરૂપ છે,
તે પોતે આનંદભાવરૂપ પરિણમે છે.
ધર્માત્માનું જ્ઞાન એવું ઉદાર છે કે જેણે વિકલ્પથી પાર થઈને, પરમ સ્વભાવરૂપ
મહા જ્ઞેયનો સ્વીકાર કર્યો છે. વિકલ્પોને બાદ કરીને પૂર્ણસ્વરૂપનો સ્વીકાર કરનારું જ્ઞાન
મહાન ઉદાર છે. તે જ્ઞાનમાં કર્મની હારમાળા નથી, તેમાં શુભાશુભઆસ્રવો નથી, તેમાં
પરમ આનંદ છે, શુદ્ધતા છે; એટલે તે ઉદાર જ્ઞાનમાં આસ્રવ–બંધનો અભાવ છે, ને
સંવર–નિર્જરા વર્તે છે; આવું જ્ઞાન આનંદ–પ્રમોદપૂર્વક કલ્યાણમય એવી સંપૂર્ણમુક્તિને
પામે છે. આવી શુદ્ધ જ્ઞાનપરિણતિવાળા મુનિવરો જયવંત છે. અરે, સમ્યગ્દ્રષ્ટિને પણ
પોતાના પૂર્ણ સ્વજ્ઞેયના સ્વીકારથી આવું ઉદાર જ્ઞાન વર્તે છે; તેના જ્ઞાનમાં પણ
આસ્રવ–બંધનો અભાવ છે, ને સંવર–નિર્જરા વર્તે છે; તેનું જ્ઞાન પણ આનંદસહિત છે.
આવું જ્ઞાન તે સ્વવશ છે, તે અવશ્ય કરવા યોગ્ય કાર્ય છે, તે જ મોક્ષનું કારણ છે.