કોની? એક જ્ઞાયકસ્વભાવની. જ્ઞાયકભાવની આવી ઉપાસના કરે ત્યારે અનંત
સમૃદ્ધિવાળો આત્મા અનુભવમાં આવે છે. તે ખરેખરો ‘જીવનો ઉપાસક’ થયો. તે
રાગને ઉપાસતો નથી, પરદ્રવ્યોને ઉપાસતો નથી. રાગથી ભિન્ન, પરદ્રવ્યોથી
ભિન્ન, એકલું પોતાનું જ્ઞાયકતત્ત્વ, તેની સન્મુખ એકાગ્ર થઈને તેને જ તે ઉપાસે
છે. તે આત્માને ‘શુદ્ધ’ કહીએ છીએ.
આત્માની ખબર નથી ને એકલા શુભાશુભમાં એકત્વપણે પરિણમી રહ્યો છે તેને
શુદ્ધ કહેતા નથી. પરદ્રવ્યના ભાવોથી ભિન્નપણું જાણીને, રાગ–રહિત એક
જ્ઞાયકભાવપણે પોતે પોતાને જ્યારે ઉપાસે છે એટલે કે અનુભવમાં લ્યે છે ત્યારે
જ તેને ‘શુદ્ધ’ કહીએ છીએ. હે શિષ્ય સ્વસન્મુખ થઈને આવા શુદ્ધાત્માને તું જાણ.
આ રીતે આત્માને જાણીને તેની ઉપાસના કરતાં તારા આત્મામાં અપૂર્વ
મોક્ષમાર્ગનો પ્રારંભ થશે.
પોતામાં ઠર્યા વગર પરિભ્રમણ ટળે કઈ રીતે? શુભાશુભરૂપ પરિણમે તેને સાચો આત્મા
કહેતા નથી, એટલે શુભાશુભ પરિણામો વડે આત્માની સાચી ઉપાસના થતી નથી.
શુભાશુભ વગરની જે એક જ્ઞાનજ્યોતિ છે તે આત્મા છે. આવા જ્ઞાયકઆત્માની સન્મુખ
થઈને તેના શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–અનુભવ કર્યા તે જ શુદ્ધ આત્માની ઉપાસના છે. આવી
ઉપાસનાવડે જેને નિર્મળદશા પ્રગટી તેને જ સાચા નિશ્ચય–વ્યવહાર નયો લાગુ પડે છે.
જે શુદ્ધતા પ્રગટી તેમાં સર્વે શુભાશુભનો નિષેધ છે, ને શુભાશુભ પરિણમન વગરનો જે
એકલો જ્ઞાયકભાવ તેનો જ તેમાં સ્વીકાર છે. દ્રવ્યસ્વભાવ તરફ જે પર્યાય ઢળેલી છે
તેમાં તો કોઈ પ્રકારનો રાગ છે જ નહીં, તે તો પોતાના જ્ઞાયકદેવને એકને જ ઉપાસે છે–
તેમાં તન્મય થઈને તેને જ સેવે છે. આ રીતે ઉપાસવામાં આવતાં જ્ઞાયકભાવ પરથી
જુદો પોતાના એકત્વમાં રહ્યો ને શુભાશુભરૂપે પણ ન પરિણમ્યો, ત્યારે તેને ‘શુદ્ધ’
કહ્યો. દ્રવ્યથી તો શુદ્ધ