Atmadharma magazine - Ank 342
(Year 29 - Vir Nirvana Samvat 2498, A.D. 1972).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 11 of 45

background image
: ૮ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર: ૨૪૯૮
પંચરત્ન દ્વારા આત્માના પરમસ્વભાવની ભાવના
[શ્રી નિયમસાર પરમાર્થ–પ્રતિક્રમણઅધિકાર ગાથા ૭૭ થી ૮૧]
પરમાર્થપ્રતિક્રમણના આ પાંચ રત્નોદ્વારા સમસ્ત પરભાવથી રહિત એવા
આત્માના પરભાવની ભાવના ભાવે છે. પરભાવનો જેમાં અભાવ છે એવા સહજ
ચૈતન્યવિલાસસ્વરૂપ આત્માને જાણીને તેની ભાવનામાં એકાગ્ર થતાં સમસ્ત પરભાવોનું
પ્રતિક્રમણ થઈ જાય છે. આવા આત્માની ભાવના વગર પરભાવોનું સાચું પ્રતિક્રમણ
થાય નહીં. માટે શરૂઆતમાં જ આત્માના પરમ સ્વભાવમાં સર્વે પરભાવોના કર્તૃત્વનો
અભાવ બતાવે છે. હું સહજ ચૈતન્યવિલાસરૂપ છું, નારકાદિ વિભાવપર્યાયો મારામાં
નથી, તેનો હું કર્તા નથી.
નારકાદિ પર્યાયો, માર્ગણાસ્થાનો–ગુણસ્થાનો–જીવસ્થાનોરૂપ અશુદ્ધદશાઓ,
બાળ–વૃદ્ધ–યુવાનદશાઓ, રાગ–દ્વેષ–મોહ કે ક્રોધ–માન–માયા–લોભ,–એ સમસ્ત
પરભાવોનું કર્તૃત્વ મારા પરમ સ્વભાવમાં નથી. અહા, એકકોર એકલો પરમસ્વભાવ,
બીજી કોર સમસ્ત પરભાવો; જ્યાં સહજ પરમસ્વભાવની સન્મુખ થઈને તેની ભાવના
કરી ત્યાં સમસ્ત પરભાવનો તેમાં અભાવ છે.–આવું સહજ ચૈતન્યતત્ત્વ હું છું–એમ
ધર્મીજીવ પોતાના શુદ્ધતત્ત્વને ભાવે છે.–આવી ભાવના તે મોક્ષનું કારણ છે.
અંતર્મુખ થઈને જે પરમ સ્વભાવમાં આવ્યો તે પરભાવોથી પાછો ફર્યો.–એને
શુદ્ધાત્મા કહેવાય, ને એણે પરમાર્થપ્રતિક્રમણ કર્યું. જે ‘હું’ નથી તેનું કર્તૃત્વ મને કેમ હોય?
હું તો સહજ ચૈતન્ય પરમભાવ છું્ર ચૈતન્યના પરમભાવની અનુભૂતિમાં કોઈ પરભાવ છે
જ નહીં, માટે મને તે કોઈ ભાવોનું કર્તૃત્વ નથી, તેનો કરાવનાર કે અનુમોદન પણ હું
નથી–આવો અનુભવ કરનાર ધર્મીને સાચું પ્રતિક્રમણ છે પરભાવોમાં ઊભો રહીને તેનું
પ્રતિક્રમણ કેમ થાય? સ્વભાવમાં જે આવ્યો તે પરભાવથી પાછો ફર્યો. ધર્મીં,
નરકગતિમાં રહેલો હોય તે પણ, પોતાના આત્માને નરકાદિ વગરનો શુદ્ધ સ્વભાવરૂપે
સ્વીકારે છે; તેની શ્રદ્ધામાં એમ નથી કે હું નારકી છું; તે તો પોતાને સહજ ચૈતન્યસ્વરૂપે
જ સ્વીકારે છે; ને તે ચૈતન્યભાવમાં નારકાદિ ભાવનો