: ૧૨ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર: ૨૪૯૮
જબ જાણ્યો નિજ રૂપકો તબ જાન્યો સબ લોક;
જાન્યો નહિ નિજ રૂપકો તો સબ જાન્યો સો ફોક.
ભાઈ, પરભાવોથી ભિન્ન તારા શુદ્ધ સ્વતત્ત્વને જાણ્યા વગર તું પરભાવોને કઈ રીતે
છોડીશ? તારી દ્રષ્ટિમાં સ્વતત્ત્વને ગ્રહણ કર તો જ પરવિષયો સાથેની એકતાબુદ્ધિ છૂટે
એટલે મિથ્યાત્વાદિનું પ્રતિક્રમણ થાય.
અંતર્મુખ અવલોકન વડે જ મોહ–વિકલ્પો છૂટે છે. –
ઉપજે મોહ–વિકલ્પથી સમસ્ત આ સંસાર;
અંતર્મુખ અવલોકતાં વિલય થતાં નહિ વાર.
અંતરમાં નજર કરતાં જ તારા બધા પરભાવો છૂટી જશે ને તારું શુદ્ધ સ્વરૂપ તને
અનુભવમાં આવશે. નિર્મળપર્યાય થાય તે અંદર શુદ્ધસ્વરૂપ સાથે અભેદ થાય છે;
સ્વસન્મુખપણે આત્મા નિર્મળપર્યાયમાં અભેદપપણે પરિણમે છે, ને રાગાદિ પરભાવોથી
ભિન્નતા થઈ જાય છે.–આનું નામ જ ભેદજ્ઞાન છે. આવા ભેદજ્ઞાનની ભાવના વડે
અલ્પકાળમાં ચારિત્રદશા પ્રગટ કરીને જીવ મુક્તિને પામે છે.
એક ભૂલ:––આત્મધર્મના ગતાંકમાં, (અંક ૩૪૧ પાનું ૨૨ બીજી લાઈનમાં) સાંતર
અને નિરંતર ગુણસ્થાનોનું જે કથન છે તેમાં, ૧૪મું ગુણસ્થાન સાંતર
હોવા છતાં ભૂલથી નિરંતર ગુણસ્થાનોમાં લખાઈ ગયું છે, તો તે
સુધારીને વાંચવા વિનંતી છે. નિરંતર ગુણસ્થાનો ૧, ૪, ૫, ૬, ૭, અને
૧૩ એ છ છે; સાંતર ગુણસ્થાનો ૨, ૩, ૮, ૯, ૧૦, ૧૧, ૧૨, અનુ ૧૪
એ આઠ છે. (આ શરતચૂક પ્રત્યે ધ્યાન ખેંચવા માટે ઈંદોરના
મુમુક્ષુભાઈનો આભાર માનીએ છીએ.)
વિશેષમાં તેઓ લખે છે કે ચૈતન્યની મીઠી–મધુરી ચર્ચા બહુ
સરસ હૈ. શબ્દબ્રહ્મકી જમાવટ બહુત હી સરસ સુન્દર હૈ, ઔર અબ
આત્મધર્મકી નિખરતા, યાની સર્વાંગ ચહુંમુખી પ્રખરતા લિયે હુએ ચલ
રહી હૈ; ચારોં અનુયોગોંકી કથની પ્રત્યક્ષ એકાંતવાદિયોંકિ શ્રદ્ધાકો
ડાંવાડોલ કર રહી હૈ।
(લી. –બ્ર. સ્વરૂપાનંદ, ઉદાસીન આશ્રમ, ઈંદોર)