રહ્યા છે. તેને છોડાવવા કરુણા કરીને સંતો શાંતિની રીત બતાવે છે.
કરતાં જ એવા આનંદનું સ્ફૂરણ થશે કે વિકલ્પોની ને દુઃખોની ઈન્દ્રજાળ તરત જ
અલોપ થઈ જશે. તારે તારા આનંદનું સ્વરાજ્ય જોઈતું હોય તો તારા
ચૈતન્યરાજાને જ તારો મત આપજે....બીજા કોઈને તારો મત આપીશ નહિ. મત
એટલે મતિ....બુદ્ધિ; તારી બુદ્ધિને તારા ચૈતન્યતત્ત્વના પરમ મહિમામાં જોડજે.
અહા! મારું ચૈતન્યતત્ત્વ, તે જ સૌથી ઉત્કૃષ્ટ છે, એનાથી ઊંચું બીજું કોઈ નથી–કે
જેને હું મારો મત આપું. આ રીતે ધર્મી પોતાની મતિના મતને પોતાના
સ્વભાવમાં જ જોડે છે, તેનો જ આદર–પ્રેમ–બહુમાન કરીને અનુભવમાં લ્યે છે.
ચેતનાસ્વરૂપ આત્મા હું છું.–એમ ધર્મી પોતાને અનુભવે છે.
તેની સન્મુખ થઈને તેનો અનુભવ કરે. અતીન્દ્રિય જ્ઞાનવડે આવો આત્મા જણાય
છે, ને એને જાણતાં જ અતીન્દ્રિય આનંદ સહિત અનંતગુણની શુદ્ધતાનો અનુભવ
થાય છે. અહા, આવા અનંત સામર્થ્યની ખાણ ચૈતન્યપ્રભુ તું પોતે! તું તારું જ
સેવન કર. આત્માની સન્મુખ થઈને જ્ઞાન–શ્રદ્ધાન–અનુચરણરૂપ સેવા કરતાં
આત્મા સ્વયં મોક્ષરૂપ પરિણમે છે. આ જ રીતે સાધ્યની સિદ્ધિ છે; બીજી કોઈ રીતે
સાધ્યની સિદ્ધિ નથી.
પણ રહેતો નથી, જ્ઞાન તો વિકલ્પથી પણ પાર છે. જ્ઞાન અને શ્રદ્ધા તથા તે કાળે
નિર્વિકલ્પ અનુભૂતિ–એ બધું એકસાથે જ છે. પ્રથમ આત્માને જાણવો ને
પછી શ્રદ્ધવો