: પ્ર. વૈશાખ : ૨૪૯૮ “આત્મધર્મ” : ૨૧ :
યા તનસોં ઈસ ક્ષેત્ર–સંબંધી, કારન આન બન્યો હૈ,
ખાન–પાન દે યાકો પોસ્યો, અબ સમભાવ ઠન્યો હૈ.
રોગ–શોક વગેરેનું જે વેદન છે તે બધું પુદ્ગલના સંબંધથી છે; હું ચેતન છું, મારો સ્વભાવ
તો સદાય વ્યાધિ વગરનો છે. આ ભવ પૂરતો આ શરીર સાથે સંબંધ થયો છે, તેને ખવડાવી–
પિવડાવીને અત્યાર સુધી પોષ્યું; હવે સમાધિમરણ માટે મને સમભાવ જાગ્યો છે.
(૨૦) મિથ્યાદર્શન, આત્મ–જ્ઞાન બિન, યહ તન અપનો જાન્યો,
ઈન્દ્રી–ભોગ ગિને સુખ મૈંને, આપો નાહિં પિછાન્યો.
તન બિનસનતેં નાશ જાનિ નિજ, યહ અયાન દુખદાઈ,
કુટુમ્બ આદિકો અપનો જાન્યો, ભૂલ અનાદી છાઈ.
આત્માના જ્ઞાન વગર મિથ્યાદર્શનથી મેં આ શરીરને મારું જાણ્યું, ઈન્દ્રિયભોગોમાં મેં સુખ
માન્યું પણ આત્માનું સ્વરૂપ ન જાણ્યું. શરીરનો નાશ થતાં મારો જ નાશ સમજીને અજ્ઞાનથી હું
દુઃખી થયો; કુટુંબ વગેરેને મેં મારાં માન્યાં;–આમ અનાદિથી મેં ભૂલ કરી.
(૨૧) અબ નિજ ભેદ જથારથ સમઝો, મૈં હૂં જોતિ–સરૂપી,
ઊપજૈ–બિનસૈ સો યહ પુદ્ગલ, જાન્યો યાકો રૂપી.
ઈષ્ટઽનિષ્ટ જેતે સુખ–દુખ હૈં, સો સબ પુદ્ગલ સાગૈં,
મૈં જબ અપનો રૂપ વિચારું, તબ યે સબ દુખ ભાગૈં.
હવે હું મારું સાચું સ્વરૂપ સમજ્યો; હું જ્ઞાનસ્વરૂપી છું, અને સંયોગ–વિયોગ થાય છે તે
પુદ્ગલ છે, તેને હું રૂપી જાણું છું. જે કાંઈ ઈષ્ટ–અનિષ્ટ સુખ–દુઃખ છે તે બધું પુદ્ગલના સંબંધથી
છે; પણ જ્યાં હું મારું સ્વરૂપ વિચારું છું ત્યાં તે બધાં દુઃખ ભાગી જાય છે.
(૨૨) બિન સમતા તનઽનન્ત ધરે મૈં, તિનમેં યે દુખ પાયો,
શસ્ત્રઘાતતેંઽનન્ત બાર મર, નાના યોનિ ભ્રમાયો.
બાર અનંત હિ અગ્નિ માહિં જર, મૂવો સુમતિ ન લાયો,
સિંહ વ્યાઘ્ર અહિઽનન્ત બાર મુઝ, નાના દુઃખ દિખાયો.
સમતા વગર મેં અનંત શરીર ધારણ કર્યાં ને તેમાં અનેક દુઃખ પામ્યો;–