આત્મા સમજવાની ધગશ હતી એવા શિષ્યને પોતાની સાચી તૈયારી થઈને સામે
નિમિત્તરૂપે અનુભવી ગુરુનો ઉપદેશ મળ્યો. ઉપદેશ મળતાં જ તે ઝીલીને, આત્માના
સ્વભાવમાં વળી ગયો, ત્યાં પોતાના આત્માને જ પરમેશ્વરરૂપે દેખ્યો.
એમ જ કહ્યું હતું કે અમારી સામે જોઈને રાગની શુભવૃત્તિ ઊઠે તે પણ તારું સ્વરૂપ નથી,
તે રાગથી પણ પાર જ્ઞાનસ્વરૂપ તારો આત્મા છે, તેને ધ્યેય બનાવજે. રાગથી ભિન્ન પડીને
અંતર્મુખ ચિદાનંદ ભગવાનને સ્વાનુભવમાં લીધો તેણે ગુરુની આજ્ઞા અને ગુરુનો ઉપદેશ
સ્વીકાર્યો. તેને રાગની સાથે એકતા તૂટીને આત્માના આનંદનો સ્વાદ આવ્યો. હવે
રાગાદિની વૃત્તિઓ ઊઠે તે જ્ઞાનમાં એકપણે ભાસતી નથી પણ ભિન્નપણે જ ભાસે છે. –
આ રીતે શુદ્ધચેતનારૂપે જ જ્ઞાનીને પોતાના સ્વરૂપનું સંચેતન છે.
જેમ આ જડ શરીર તે ચેતના વગરનું હોવાથી તેને મૃતકકલેવર કહેવાય છે તેમ
રાગાદિભાવો પણ ખરેખર ચેતના વગરના છે તેથી મૃતકકલેવર જ છે. અરે, ચેતનપ્રભુ
પોતાને ભૂલીને મૃતકકલેવરમાં મોહી પડ્યો. પણ હવે શ્રીગુરુ પાસેથી સાંભળીને જ્યાં
આત્માનું સમ્યક્ સ્વરૂપ સમજીને સ્વસંવેદનમાં લીધું ત્યાં આત્મા ક્ષણમાત્રમાં જાગી ઊઠ્યો
કે અરે, હું તો ચૈતન્યસ્વરૂપ આત્મા; મારા સ્વસંવેદન પ્રત્યક્ષથી જ જણાયો તે હું છું;
રાગવડે મારું ગ્રહણ થઈ શકે નહિ, ને મારા ચૈતન્યના સ્વસંવેદનમાં રાગ આવે નહિ.
આવું સ્વસંવેદન હોય છે. જેવો આત્મા ગણધરદેવની પ્રતીતમાં આવ્યો તેવો જ આત્મા
મારી પ્રતીતિમાં આવ્યો છે–એમ ધર્મી નિઃશંક છે. ધર્મીના અંતરમાં તો ભગવાન બેઠા છે.
આવો સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવ જ્ઞાનથી ભિન્ન કોઈ પણ પરભાવને તન્મયપણે કરતો નથી, પોતાના
સ્વરૂપને તે રૂપે માનતો નથી; ચેતનાને રાગથી જુદી ને જુદી અનુભવે